Cholestaza ciążowa

Cholestazy ciążowej nie można bagatelizować, ponieważ może przyczynić się m.in. do przedwczesnego porodu i krwotoków. W skrajnych przypadkach może nawet zagrozić życiu jeszcze nienarodzonego maluszka. 

Cholestaza ciężarnych – na czym polega?

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (z ang. Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy – ICP) to najczęstsza odwracalna choroba wątroby, występująca tylko w ciąży i samoistnie ustępująca po jej zakończeniu. Schorzenie polega na nieprawidłowym transporcie żółci w komórkach wątroby (tzw. hepatocytach) i nadmiernej przepuszczalności błon komórkowych, skutkiem czego składniki żółci pojawiają się we krwi. Przyczyny cholestazy są złożone. Choć czynniki genetyczne nie są przyczyną choroby, mogą sprzyjać jej występowaniu. Wiele badań wskazuje też na istotną rolę hormonów płciowych, co może potwierdzać fakt występowania cholestazy w III trymestrze ciąży, kiedy stężenia estrogenu i progesteronu są najwyższe. Lekarze do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia cholestazy ciążowej zaliczają również m.in. ciążę mnogą i przebyte choroby wątroby przed ciążą. Jeżeli cholestaza wystąpiła w pierwszej ciąży, zwykle w kolejnej ujawnia się ponownie, przybierając bardziej nasiloną postać.

Cholestaza w ciąży – objawy

Najbardziej typowym objawem cholestazy ciążowej jest swędzenie skóry, bez wysypki skórnej, które najczęściej pojawia się po 30 tygodniu ciąży. Uporczywe swędzenie nasila się w nocy, co może powodować problemy ze snem. Zazwyczaj świąd obejmuje wewnętrzną stronę dłoni oraz podeszwy stóp, ale może też przenieść się na uszy, twarz i tułów. Pierwszym objawem cholestazy może też być zażółcenie powiek (do 60% przypadków). Rzadziej występują bóle w dole brzucha, wymioty czy nudności. Cholestaza na szczęście nie uszkadza wątroby przyszłej mamy, jednak schorzenie jest bardzo niebezpieczne dla rozwijającego się w łonie dziecka. Zaburzenia czynności wątroby przy cholestazie ciążowej zwiększają ryzyko powikłań noworodkowych i porodu przedwczesnego. Gdy zdrowie i życie maluszka jest zagrożone, cholestaza może być powodem cesarskiego cięcia lub wcześniejszego wywoływania porodu. To dlatego bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie objawów, diagnoza i rozpoczęcie właściwego nadzoru i leczenia, aby zminimalizować ryzyko zagrożenia płodu.

Cholestaza ciążowa – diagnoza

Diagnoza cholestazy ciążowej opiera się na występowaniu charakterystycznych objawów oraz obecności podwyższonych wartości kwasów żółciowych i enzymów wątrobowych. Wzrost stężenia kwasów żółciowych we krwi może być pierwszą i jedyną nieprawidłowością. Od ich stężenia zależeć może też decyzja o konieczności ukończenia ciąży.

Cholestaza ciążowa – postępowanie

Postępowanie w przypadku cholestazy ciążowej nakierowane jest na zmniejszenie objawów u przyszłej mamy i przede wszystkim zminimalizowanie ryzyka zagrożenia dla płodu. Gdy cholestaza zostanie zdiagnozowana, pacjentka zazwyczaj kierowana jest do szpitala, gdzie możliwe jest monitorowanie „dobrostanu” płodu i przeprowadzenie dodatkowych badań. Lekarz może też zalecić przyjmowanie specjalnych leków z kwasem ursodeoksycholowym (UDCA). W nadzorze kluczowe jest wykonywanie KTG, USG oraz liczenie ruchów dziecka przez ciężarną. Cholestaza może powodować zaburzenia wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach z powodu ograniczonego krążenia jelitowo-wątrobowego. Dlatego lekarze często podają ciężarnej z cholestazą rozpuszczalną w wodzie witaminę K (odpowiedzialną za krzepnięcie krwi) w dawce 10 mg na dobę. Dzięki temu uzupełniają niedobory tej witaminy u mamy i jeszcze nienarodzonego dziecka, aby zmniejszyć ryzyko krwotoku poporodowego, krwawień płodowych i noworodkowych. Po porodzie w ciągu 2-3 tygodni objawy cholestazy samoistnie ustępują.

Dieta przy cholestazie ciążowej

Kobieta w ciąży, która ma cholestazę, powinna w szczególny sposób zadbać o zbilansowaną dietę. Jadłospis powinien być lekkostrawny, aby dodatkowo nie obciążać wątroby. Najlepiej wykluczyć ciężkostrawne dania. Smażenie zamienić na pieczenie w folii lub gotowanie na parze. Z menu powinny zniknąć napoje gazowane i mocna kawa, przetworzona żywność, nadmierna ilość cukru i soli. W diecie powinno znaleźć się więcej warzyw oraz owoców. Bacznie obserwuj swoje ciało i reaguj, kiedy w ciąży zauważysz objawy cholestazy. Im wcześniej zostanie wykryta, tym lepiej. Jeśli masz cholestazę, dużo wypoczywaj i spróbuj się zrelaksować. Zwróć uwagę na to, co znajduje się na Twoim talerzu i bądź pod stałą opieką lekarza.