Pracodawco, jestem w ciąży!

Niektóre kobiety, np. z racji rodzaju wykonywanej pracy albo złego samopoczucia, rezygnują z pracy, kiedy dowiadują się, że zaszły w ciążę. Czasami ma to miejsce już we wczesnym jej etapie. Wtedy też proszą o zwolnienie L4. Inne mogą i chcą pracować dłużej. Za każdym razem w tej kwestii warto skonsultować się z lekarzem i podjąć świadomą, odpowiedzialną decyzję.

Kiedy i jak powiedzieć pracodawcy o ciąży?

W przepisach Kodeksu pracy nie sprecyzowano, w jakim terminie powinnaś poinformować pracodawcę o ciąży. Musi to natomiast nastąpić przed przedłożeniem mu tzw. zaświadczenia o ciąży, wystawionego przez lekarza. Od tego momentu będziesz mogła korzystać w firmie ze wszystkich przywilejów, które przysługują Ci na mocy Kodeksu pracy oraz innych ustaw.

A jak powiedzieć pracodawcy o ciąży? Wprost i bez owijania w bawełnę, najlepiej podczas rozmowy w cztery oczy. Postaw na szczerość – poinformuj, kiedy spodziewasz się rozwiązania i jak długo zamierzasz pracować. Szef będzie musiał na czas Twojej nieobecności rozdzielić obowiązki lub zatrudnić nową osobę, więc szczerością i otwartością na pewno zdobędziesz jego uznanie.

Praca w ciąży, czyli czego nie wolno Ci robić

W rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom w ciąży wskazano, jakiego rodzaju pracy nie mogą one wykonywać. Są to m.in. ręczne podnoszenie i przenoszenie ciężarów o masie 3 kg przy pracy stałej, prace w pozycji wymuszonej, prace w pozycji stojącej przez 3 godziny w trakcie zmiany, prace w warunkach narażenia na drgania, prace stwarzające ryzyko zakażenia np. wirusem różyczki czy prace narażające na zetknięcie z niektórymi substancjami chemicznymi.

W Kodeksie pracy znajdują się dokładne wytyczne dotyczące m.in. pory, czasu i miejsca wykonywania pracy przez ciężarne. Będąc w ciąży, nie możesz pracować powyżej 8 godzin na dobę, w godzinach nadliczbowych i nocnych. Pracodawca może oddelegować Cię do innego miejsca pracy lub wysłać w podróż służbową tylko za Twoją zgodą.

Umowa na czas określony a ciąża

Zarówno w przypadku umowy na czas nieokreślony, jak i umowy na czas określony, pracodawca nie może jej wypowiedzieć ani rozwiązać w okresie ciąży oraz urlopu macierzyńskiego pracownicy. Wyjątkami są sytuacje uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy, a także ogłoszenie upadłości lub likwidacji firmy.

Co ważne, umowa na okres próbny powyżej miesiąca lub na czas określony, która rozwiązałaby się po upływie trzeciego miesiąca ciąży, zostaje automatycznie przedłużona do dnia porodu. Jeżeli jednak wygasa po porodzie, pracodawca nie musi jej przedłużać. Oznacza to, że mama nie przebywa już na urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim, ale nadal będzie otrzymywać zasiłek. Wypłacać go będzie ZUS na podstawie dokumentów od pracodawcy .

L4 i inne prawa kobiet w ciąży

Jeśli zdecydujesz się skorzystać ze zwolnienia L4 w ciąży, masz prawo do wynagrodzenia chorobowego albo zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, czyli upraszczając – Twojego miesięcznego wynagrodzenia. Wysokość wynagrodzenia chorobowego wylicza się na postawie Twojego wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatków z ostatnich 12 miesięcy. Co ważne, zwolnienie L4 w ciąży może wystawić każdy lekarz, nie tylko ginekolog.

Na koniec jeszcze jedna ważna sprawa. Jeżeli lekarz prowadzący ciążę zleci Ci wykonanie określonych badań, a np. z powodu godzin pracy przychodni możesz się na nie zgłosić tylko w godzinach pracy, szef musi Cię w tym celu zwolnić z wykonywania obowiązków. Nie musisz wypisywać urlopu, zachowujesz również prawo do wynagrodzenia za ten czas.

Gdy zdecydujesz się na pracę aż do rozwiązania, nie powinnaś w tym czasie brać udziału w firmowym wyścigu o tytuł pracownika roku. Spokojnie wykonuj swoje obowiązki, unikaj stresu, odpoczywaj tyle, ile musisz. Pamiętaj, że w trakcie ciąży liczy się przede wszystkim Twoje samopoczucie i zdrowie dziecka.

 Pytania i odpowiedzi

1. Jak powiedzieć pracodawcy o ciąży?
Kodeks pracy nie precyzuje, kiedy należy poinformować pracodawcę o ciąży. Powinno to jednak nastąpić przed przedłożeniem zaświadczenia o tym, że kobieta spodziewa się dziecka. Dzięki temu w firmie przyszła mama może korzystać z licznych przywilejów, które jej w tym czasie przysługują. Najlepiej powiedzieć szefowi o ciąży w cztery oczy, informując, do kiedy zamierzamy pracować. 

2. Do którego miesiąca ciąży można pracować?
Jeśli samopoczucie i stan zdrowia w ciąży będą tylko na to pozwalać, przyszła mama może pracować aż do rozwiązania. Najczęściej jednak ostatnie miesiące i tygodnie ciężarne pracownice spędzają w domu, przygotowując się do porodu. 

3. Od którego tygodnia ciąży można dostać zwolnienie lekarskie?
Na zwolnienie lekarskie może udać się każda ciężarna, która jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej, jeśli oczywiście odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne. Na decyzję o zwolnieniu powinien wpływać stan zdrowia przyszłej mamy. To lekarz decyduje, czy ciężarna powinna udać się na zwolnienie. Czasami może okazać się, że będzie to konieczne już w początkowych dniach, tygodniach czy miesiącach ciąży.

4. Kiedy ZUS wypaca chorobowe w ciąży?
W czasie pierwszych 33 dni zwolnienia lekarskiego w ciąży zasiłek chorobowy opłaca pracodawca. Od 34 dnia ten obowiązek przechodzi na ZUS, jednak gdy pracodawca zatrudnia więcej niż 20 pracowników, obowiązek płacenia chorobowego spoczywa w dalszym ciągu na nim. Najczęściej czas oczekiwania na wpłatę zasiłku chorobowego na konto nie może przekroczyć 30 dni od daty złożenia stosownych dokumentów, potwierdzających uprawnienia przyszłej mamy do zasiłku. 

5. Ile płatne jest L4 w ciąży?
Jeśli przyszła mama skorzysta ze zwolnienia L4 w ciąży, ma prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego, który wynosi 100% miesięcznego wynagrodzenia. Przy czym wynagrodzenie chorobowe wylicza się, biorąc pod uwagę wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatki z ostatnich 12 miesięcy.