Odporność to zespół reakcji obronnych organizmu. Jej głównym celem jest ochrona przed drobnoustrojami z zewnątrz i ich eliminowanie, kiedy już dostaną się do organizmu. Układ immunologiczny dziecka zaczyna się częściowo rozwijać już w brzuchu mamy, ale mechanizmy odpornościowe zaczną dojrzewać dopiero po narodzinach dziecka.
Odporność organizmu w okresie płodowym
Dziecko w brzuchu mamy przebywa w bardzo sterylnych warunkach. Do maleństwa, które wkrótce pojawi się na świecie, jeszcze nie docierają żadne drobnoustroje. Układ odpornościowy dopiero zaczyna się powoli budować. Maluszek cały czas jest bardzo mocno związany z mamą. To ona dzięki intensywnej pracy łożyska poprzez krew dostarcza mu nie tylko składniki odżywcze do prawidłowego rozwoju, ale też cenne immunoglobuliny IgG budujące tzw. odporność tymczasową dziecka (nazywana też bierną). Przeciwciała mamy po porodzie jeszcze jakiś czas będą chronić niemowlę przed bakteriami.
Przeciwciała, które bobas dostał od mamy w życiu płodowym, będą powoli zanikać. Dopiero, gdy maluszek skończy 6. miesięcy, poziom jego własnych przeciwciał IgG (immunoglobuliny G) zacznie stopniowo wzrastać. To oznacza, że od momentu przyjścia na świat układ odpornościowy dziecka cały czas będzie dojrzewał i uczył się, jak walczyć z drobnoustrojami.

Maź płodowa i płyn owodniowy ważne dla odporności
Bardzo ważną rolę odpornościową w życiu płodowym dziecka odgrywa płyn owodniowy i maź płodowa. W okresie prenatalnym płyn owodniowy, który produkowany jest przez komórki nabłonka owodni przez organizm mamy i dziecka, zapewnia maluszkowi sterylne i bezpieczne środowisko do rozwoju. Oprócz tego ciało maluszka jest pokryte mazią płodową (vernix caseosa), która zabezpiecza przed działaniem wód płodowych. Maź to mieszanina wydzieliny z gruczołów łojowych dziecka i złuszczonego naskórka, która chroni przed infekcjami. To dlatego zaleca się, aby noworodka nie kąpać zaraz po narodzinach (najlepiej przez kilka godzin), żeby nie zmyć ze skóry resztek mazi. Jest to naturalna bariera ochronna przed patogenami dla bezbronnego maleństwa.

Jak można wspierać odporność nienarodzonego dziecka?
W ciąży przyszła mama może każdego dnia wspierać odporność maluszka. Jak to zrobić? Przede wszystkim warto zadbać o ogólny stan zdrowia. Ciężarna musi zwrócić szczególną uwagę na swoją dietę. Jadłospis ciążowy powinien obfitować w witaminy oraz składniki mineralne, m.in. witaminę A, C, D, żelazo, kwasy tłuszczowe omega-3, a wśród nich np. kwas dokozaheksaenowy (DHA), które są ważne zarówno dla mamy, jak i rozwijającego się w jej łonie dziecka. Sposób, w jaki się odżywia kobieta w ciąży, wpływa na jakość nabłonka, którym zostaną wyściełane kształtujące się jelita dziecka. A to właśnie z nich pochodzi odporność! Kobieta w ciąży powinna pamiętać, że je dla dwojga, nie za dwoje, a zdrowa mama, to także zdrowe dziecko! Aby wspierać odporność szkraba, warto unikać też stresu i dużo wypoczywać.
Przygotowania do porodu i karmienia piersią
Przyszła mama może zacząć przygotowywać się do porodu. Najlepszy dla odporności dziecka jest poród naturalny. Kiedy maluszek przechodzi przez kanał rodny, układ trawienny noworodka kolonizuje się dobrymi bakteriami, które namnażają się w małym brzuszku, by potem wspomagać pracę jelit i układu odpornościowego. Ważny jest również kontakt skóra do skóry, dlatego ciężarna powinna zaznaczyć w swoim planie porodu, że chciałaby kangurować dziecko po jego narodzinach. Może to robić również tata!
Karmienie piersią to ważny element kolonizacji jelit dziecka przez bifidobakterie. To one odpowiadają za późniejszą odporność maluszka na inne patogeny. Szczególnie przed planowanym cięciem cesarskim – miesiąc przed terminem – warto rozpocząć suplementację diety probiotykiem zawierającym sprawdzone szczepy bifidobakterii.
Ważne
Karmienie piersią to po porodzie najlepsza ochrona przez wirusami i bakteriami dla dziecka. Siara, czyli pierwsze mleko z piersi mamy (nazywane mlekiem odpornościowym), bogata jest w składniki immunologiczne, takie jak m.in. limfocyty, leukocyty i makrofagi. Ich rolą jest ochrona dziecka przed infekcjami. Mleko mamy, które zawiera m.in. oligosacharydy mleka kobiecego (HMO), sprzyja namnażaniu się dobroczynnych bifidobacterii, wspierając układ immunologiczny dziecka. Udowodniono nawet, że maluszki karmione piersią są znacznie mniej narażone na alergie i rzadziej chorują.
Już w ciąży można wspierać odporność dziecka. Warto też pamiętać, że najlepsze, co można dać maluszkowi zaraz po porodzie, to karmienie piersią. Odporność można również wzmacniać innymi sposobami. Dowiedz się o nich więcej z naszego e-booka.
Już teraz dobrze przygotuj się do roli rodzica. Pobierz e-book i sprawdź, jak wspierać odporność dziecka.
Konsultacja merytoryczna:
DR N. MED. M.SC. JAKUB RZEPKA
Specjalista położnictwa i ginekologii
II Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP
Szpital Bielański w Warszawie
Dołącz do programu i korzystaj z dodatkowych benefitów
Pozwól nam wspierać Cię naszą wiedzą i doświadczeniem na poszczególnych etapach rozwoju Twojego maluszka!
JADŁOSPISY
Pobierz jadłospisy stworzone przez dietetyków.
DARMOWE PRÓBKI
Odbierz bezpłatne próbki NAN OPTIPRO® Plus 2 HMO.
KONKURSY
Weź udział w konkursach i wygrywaj nagrody.
TESTOWANIA PRODUKTÓW
Wypróbuj produkty Nestlé dla niemowląt
i małych dzieci.