Fazy porodu

Poród ma kilka etapów i każda przyszła mama przed rozwiązaniem powinna je poznać. Jak rozpoczyna się poród, ile może potrwać i co czeka ciężarną w poszczególnych fazach porodu? Pomagamy dobrze przygotować się do rozwiązania i odpowiadamy na pytania, które przed porodem mogą pojawić się u wielu przyszłych mam.

Pierwsze symptomy zbliżającego się porodu

Na długo przed porodem przyszła mama może zacząć odczuwać skurcze przepowiadające. To tzw. skurcze Braxtona-Hicksa, które mogą pojawić się już 2-3 tygodnie przed porodem. Skurcze przepowiadające nie powodują jeszcze skracania się i rozwierania szyjki macicy, są nieregularne i nie rosną na sile. Mogą minąć same lub ustąpić po lekach rozkurczowych. Jednym z symptomów zbliżającego się porodu jest również odejście czopu śluzowego. Czasami zdarza się, że ma to miejsce na kilka tygodni przed rozwiązaniem. Czop może odejść w całości lub być wydalany po kawałku. Ciężarna na kilka dni przed porodem może też zauważyć, że brzuszek ciążowy nieco się obniżył. Najczęściej kobieta ma wrażenie, że znów trochę łatwiej jej się oddycha i zmniejsza się zgaga. W ostatnich tygodniach ciąży przyszła mama musi obserwować to, co dzieje się z jej ciałem, i być gotową do działania!

Jak wygląda poród?

Wszystko zaczyna się od naturalnych skurczów macicy. Dzięki nim szyjka macicy skraca się i rozwiera, aby dziecko mogło się przez nią przecisnąć. Skurcze porodowe są regularne i nasilają swoją częstotliwość oraz intensywność. Rodząca może też odczuwać ból w okolicy krzyżowej, lędźwiowej i w podbrzuszu. Podczas rozwierania szyjki mogą też wystąpić mdłości. Wyróżniamy 4 fazy porodu. Jego długość i charakter to bardzo indywidualna sprawa, która w dużej mierze zależy od tego, czy kobieta rodzi po raz pierwszy, czy po raz kolejny. U jednej kobiety poród może trwać 2 godziny lub nawet krócej (zdarza się to jednak bardzo rzadko), a u drugiej nawet kilkanaście godzin.

Faza 1.

Pierwsza faza porodu trwa od momentu pojawienia się pierwszych regularnych skurczów aż do pełnego rozwarcia szyjki macicy (10 cm). Skurcze na początku tego okresu trwają od 30 do 45 sekund i występują co 20 minut. Wkrótce zaczną powtarzać się co 3-4 minuty i będą trwać do 1 minuty. W 1. fazie porodu najczęściej pęka pęcherz płodowy i odpływają wody płodowe – to znak, że trzeba udać się do szpitala. Jeżeli ciężarna zauważy, że wody płodowe mają krwisty, brązowy lub zielony kolor, jak najszybciej należy dotrzeć na porodówkę. Przyszła mama może też mieć biegunkę lub wymiotować – w ten sposób organizm w naturalny sposób oczyszcza jelita i przygotowuje się do wydania na świat nowego życia.

Już w trakcie 1. fazy porodu rodzącej powinna towarzyszyć położna lub doula, które instruują, jakie pozycje może przybierać ciężarna i co robić, aby zredukować ból porodowy. Położna regularnie sprawdza zapis KTG, aby jak najszybciej rozpoznać wszelkie nieprawidłowości w tętnie dziecka. Czynność małego serduszka powinna być osłuchiwana bezpośrednio po skurczu macicy.

W 1. fazie bardzo ważny jest ruch. Ciężarna może skakać na piłce, kucać przy drabince lub łóżku porodowym, kręcić biodrami czy przyjmować pozycje kolankowo – łokciową (na czworaka). Ułatwia to przetrwać nasilające się skurcze, a maluszkowi pozwala na wpasowanie się w kanał rodny mamy. To też najlepszy moment, aby między kolejnymi skurczami rozluźnić się i zrelaksować.

W trakcie 1. fazy porodu pomocne może okazać się wsparcie bliskiej osoby i obecność partnera, który pomasuje bolące lędźwie czy obetrze pot z czoła. Warto jednak pamiętać, żeby na siłę nie zmuszać mężczyzny do asystowania przy porodzie. Nie wszyscy panowie są na to gotowi.

Faza 2.

Po osiągnięciu pełnego rozwarcia czas na kolejny etap porodu. W jego 2. fazie ciężarna czuje silne parcie na krocze i odbytnicę. Przed kobietą najbardziej wyczerpujący moment, w którym pojawiają się tzw. skurcze parte, pomagające wypchnąć dziecko z kanału rodnego. Zgodnie z obowiązującymi standardami opieki okołoporodowej, ciężarna ma prawo zdecydować w planie porodu, w jaki sposób chciałaby urodzić (w wodzie lub w dowolnej pozycji – np. na czworaka, obejmując worek sako). W tej fazie kobieta musi skupić się, aby przeć, gdy skurcz jest najbardziej bolesny (jest na tzw. szczycie). Wcześniejsze przygotowanie ciała do porodu zwiększa elastyczność krocza i pochwy, co pomaga w trakcie porodu. Dodatkowo daje większe szanse na uniknięcie pęknięć czy nacięcia krocza w tej fazie, jednak nie gwarantuje, że tak będzie.

O tym, w jaki sposób przebiegnie poród zależy od tego, jakie położenie i ułożenie ma dziecko w łonie mamy. Jeśli kobieta rodzi pierwszy raz, a w dodatku otrzymała znieczulenie przewodowe, najnowsze wytyczne mówią, że wtedy druga faza porodu może trwać nawet do 3 godzin. Jeżeli w tym czasie nie uda się ciężarnej urodzić, lekarz powinien zdecydować o cesarskim cięciu. Mama trafia wtedy na salę operacyjną, a dziecko przychodzi na świat nie drogą pochwową, a poprzez przecięcie powłok brzusznych ciężarnej.

Faza 3.

Gdy maluszek jest już na świecie, rozpoczyna się faza 3., która polega na odcięciu pępowiny, gdy ta już przestanie tętnić, i na wydaleniu łożyska. Podczas porodu naturalnego mama musi znów przeć, aby urodzić łożysko. Jednak w porównaniu do parcia potrzebnego do wydalenia płodu, sił nie potrzeba aż tak dużo. Cała procedura jest już znacznie szybsza niż sam poród. Jeżeli w trakcie porodu naturalnego doszło do nacięcia lub pęknięcia krocza, jest ono zszywane. Potem maluszek leży już na brzuchu mamy, kolonizuje się dobrymi bakteriami i zaczyna budować swoją odporność. Przy porodzie operacyjnym kontakt skóra do skóry odbywa się nieco później, gdy zakończą się wszystkie procedury medyczne na sali operacyjnej.

Neonatolog zaraz po narodzinach ocenia stan noworodka w skali Apgar (monitoruje ważne parametry, m.in.: oddech, odruchy mięśniowe czy kolor skóry w 1., 5. oraz 10. minucie życia dziecka) oraz dokładnie go bada. Jeśli rodzice wyrażą zgodę, maluszkowi podawana jest witamina K. Gdy zaistnieje taka potrzeba, przeprowadzany jest zabieg Credego (noworodkowi zakrapla się do worka spojówkowego po kropelce roztworu azotanu srebra, aby zapobiec rzeżączkowemu zapaleniu spojówek). Zarówno po cesarskim cięciu, jak i po porodzie naturalnym, macica zaczyna się obkurczać i rozpoczyna się laktacja. Maluszek jak najszybciej powinien zostać przystawiony do piersi, aby mógł otrzymać odpornościowe mleko z piersi mamy, tzw. siarę.

Faza 4.

Poród kończy 4. faza. W tym czasie monitoruje się proces obkurczania macicy u świeżo upieczonej mamy, która jeszcze przebywa na bloku porodowym. Trwa to około 2 godziny. Rozpoczyna się okres połogu. Gdy wszystko jest dobrze i nie występują żadne komplikacje poporodowe, mama trafia na salę poporodową. Jeżeli noworodek nie ma żółtaczki, po 2. dobach od porodu naturalnego mama i dziecko mogą wrócić razem do domu. Jeżeli mama miała cesarskie cięcie pobyt w szpitalu trwa zazwyczaj góra do 5 dni.

Przyjście na świat nowego członka rodziny jest bardzo wzruszającym i wyczekiwanym momentem. Przyszła mama, szczególnie wtedy, gdy rodzi pierwszy raz, powinna dobrze poznać wszystkie fazy porodu i wiedzieć, czego się spodziewać po rozpoczęciu czynności skurczowej. Porodu często nie da się jednak dokładnie zaplanować – jest dynamiczny i cała sytuacja może zmieniać się z minuty na minutę. Często to, co zaplanujemy, w obliczu emocji, bólu i innych niespodziewanych sytuacji, może wydawać się niewykonalne. Poznanie przebiegu porodu, daje przyszłej mamie komfort nawet wtedy, gdy sytuacja na sali porodowej zmienia się dynamicznie. Mamy nadzieję, że nasz artykuł będzie dobrym sposobem na oswojenie ze zbliżającym się rozwiązaniem i dobrym przygotowaniem do tego ważnego dnia! Wszystkim mamom, które wkrótce rodzą, życzymy dużo siły. Powodzenia!

   Pytania i odpowiedzi

1. Ile trwa pierwsza faza porodu?
Pierwsza faza porodu trwa od pojawienia się pierwszych skurczów, które są regularne, aż do pełnego – 10 cm rozwarcia szyjki macicy. Długość tej fazy jest kwestią indywidualną i ciężko określić jej standardowe ramy. W pierwszej fazie najczęściej pęka pęcherz płodowy. To znak dla rodzącej, by udać się jak najszybciej do szpitala. 

2. Ile trwa druga faza porodu?
Druga faza porodu rozpoczyna się wtedy, gdy rodząca zaczyna odczuwać silne parcie na krocze i odbytnicę. To tzw. skurcze parte, których zadaniem jest wypchnięcie noworodka z kanału rodnego. Jeśli kobieta rodzi pierwszy raz i otrzymała znieczulenie przewodowe, druga faza porodu może potrwać w takim przypadku do 3 godzin. Jeśli w tym czasie dziecko nie przyjdzie na świat, lekarz najczęściej decyduje o cesarskim cięciu. 

3. Ile trwa poród?
Długość porodu jest kwestią indywidualną. Jedne panie rodzą w kilka godzin, a innym zajmuje to nawet kilkanaście! Najczęściej zależy to od tego, czy ciężarna rodzi pierwszy raz czy też po raz kolejny zostanie mamą. 

4. Jak wygląda poród naturalny?
Poród naturalny ma 4 fazy. Pierwsza faza rozpoczyna się od regularnych skurczów macicy, które sprawiają, że jej szyjka zaczyna się skracać i rozwierać. Wszystko po to, by noworodek mógł przecisnąć się przez kanał rodny i przyjść na świat. Skurcze z czasem zwiększają swoją częstotliwość oraz intensywność, przechodząc do tzw. skurczów partych i drugiej fazy porodu. Gdy dziecko pojawi się już na świecie, rozpoczyna się trzecia faza, polegająca na urodzeniu łożyska. Czwarta faza to proces obkurczania się macicy, rozpoczynający okres 6-tygodniowego połogu.