Zarówno mama, jak i tata mogą ubiegać się po narodzinach maluszka o urlop, aby spędzić więcej czasu z dzieckiem, a wolne przeznaczyć na troskliwą opiekę nad niemowlakiem. Podpowiadamy, jakie warunki trzeba spełnić, aby móc ubiegać się o urlop ojcowski, tacierzyński, macierzyński, rodzicielski i wychowawczy.
Komu przysługuje urlop tacierzyński i ojcowski?
Z urlopu tacierzyńskiego i ojcowskiego może skorzystać mężczyzna, jeśli urodziło mu się dziecko, zaadoptował je lub został rodzicem zastępczym. Świadczenie przeznaczone jest dla pracowników, którzy zatrudnieni są na umowę o pracę, zlecenie, a nawet tych, którzy prowadzą własną działalność gospodarczą i są zgłoszeni do tzw. ubezpieczenia chorobowego.
Urlop ojcowski to w sumie 14 dni, które można podzielić na 2 części, jednak żadna z nich nie może trwać krócej niż 7 dni kalendarzowych. Urlopu ojcowskiego nie musisz wykorzystywać od razu po narodzinach dziecka. Możesz to zrobić w dowolnym dla Ciebie momencie do ukończenia przez dziecko 24. miesiąca. Urlop ojcowski możesz wziąć w tym samym momencie, kiedy mama maluszka jest na macierzyńskim.
Ważne
W Kodeksie pracy nie ma żadnych przepisów, które mówią o urlopie tacierzyńskim. Nazwa ta to potoczne określenie części urlopu macierzyńskiego, z której mama maluszka rezygnuje na rzecz jego taty. Długość urlopu tacierzyńskiego jest zależna od tego, ile dni urlopu wykorzysta mama dziecka. Może ona zrzec się urlopu na Twoje konto najwcześniej po 14 tygodniach od porodu.
Jeżeli mama maluszka po 14 tygodniach od porodu zrezygnuje z kontynuowania urlopu macierzyńskiego i świadczenia przejdą na Ciebie, musisz wykorzystać urlop tacierzyński w całości – nie można podzielić go na części. W takiej sytuacji Twój urlop tacierzyński będzie trwał:
- 6 tygodni w przypadku narodzin lub przyjęcia jednego dziecka,
- 17 tygodni w przypadku narodzin bliźniąt lub przyjęcia dwojga dzieci,
- 19 tygodni w przypadku narodzin lub przyjęcia trojga dzieci,
- 21 tygodni w przypadku narodzin lub przyjęcia czworga dzieci,
- 23 tygodnie w przypadku narodzin lub przyjęcia pięciorga i więcej dzieci.
Kiedy złożyć wniosek o urlop ojcowski i tacierzyński?
Aby otrzymać w pracy urlop ojcowski lub tacierzyński, musisz być ubezpieczony. To najważniejszy warunek. Drugi to złożenie pisemnego wniosku u pracodawcy. W przypadku urlopu ojcowskiego musisz zrobić to nie później niż 7 dni przed jego rozpoczęciem.
Jeśli planujesz tacierzyński, zgłoś to w pracy najpóźniej 14 dni przed planowanym jego rozpoczęciem. Pamiętaj, że mama dziecka także musi poinformować o tym swojego pracodawcę co najmniej tydzień przed powrotem do pracy.
Czy urlop tacierzyński przepada?
Urlop tacierzyński trzeba wykorzystać w całości, od razu, gdy mama zrezygnuje ze swojej części urlopu macierzyńskiego. Jeśli nie dotrzymasz terminów i nie zadbasz o wszystkie formalności, to niestety Twój urlop przepadnie i już nie będziesz mógł wykorzystać go w późniejszym czasie. Co ważne, pracodawca musi zezwolić Ci na wzięcie dni wolnych – wynika to wprost z przepisów i nie ma żadnych powodów, które zezwoliłyby przełożonemu na niewyrażenie zgody.
Ważne
Gdy dziecko pojawi się na świecie, możesz skorzystać także z 2 dni zwolnienia od pracy z tytułu narodzin maluszka (tzw. urlop okolicznościowy). W tym czasie zachowujesz prawo do 100% wynagrodzenia. Z kolei za czas przebywania na urlopie ojcowskim przysługuje zasiłek na warunkach zasiłku macierzyńskiego. Jego wysokość to 100% podstawy Twojego wynagrodzenia.
Czy za urlop tacierzyński płaci ZUS czy pracodawca?
Zasiłek za pobyt na urlopie tacierzyńskim – tak samo jak w przypadku urlopu ojcowskiego, macierzyńskiego i rodzicielskiego – wypłaca ZUS. To dlatego warunkiem otrzymania pieniędzy jest zatrudnienie na umowie o pracę, na podstawie innych umów lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej i odprowadzanie składek na ubezpieczenie zdrowotne bez opóźnień przez co najmniej 90 dni.
Kiedy ZUS wypłaca za urlop tacierzyński?
Jeśli złożyłeś wniosek o urlop tacierzyński, został on przyjęty i rozpatrzony pozytywnie, a Ty przeszedłeś na zasiłek, to wypłatę pierwszej przysługującej Ci kwoty powinieneś otrzymać od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych niezwłocznie – czyli nie później niż w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów.
Urlop macierzyński – zasady
Jeżeli kobieta ma umowę o pracę, przysługuje jej prawo do skorzystania z urlopu macierzyńskiego. Przyszła mama może rozpocząć swój macierzyński już 6 tygodni przed porodem. Liczba dni urlopowych zależy od tego, ile dzieci przyszło na świat podczas porodu. Urlop macierzyński będzie trwał odpowiednio:
- 20 tygodni w przypadku narodzin lub przyjęcia jednego dziecka,
- 31 tygodni w przypadku narodzin bliźniąt lub przyjęcia dwojga dzieci,
- 33 tygodni w przypadku narodzin lub przyjęcia trojga dzieci,
- 35 tygodni w przypadku narodzin lub przyjęcia czworga dzieci,
- 37 tygodni w przypadku narodzin lub przyjęcia pięciorga i więcej dzieci.
Ważne
Kobieta, która prowadzi działalność zawodową na innej podstawie niż umowa o pracę, z założenia niestety nie ma prawa do urlopu związanego z rodzicielstwem. Takie uprawnienia mogą oczywiście być zawarte w konkretnej umowie zlecenie czy umowie o dzieło, jednak jest to kwestia indywidualna. Możliwość skorzystania z zasiłku macierzyńskiego uzależniona jest od posiadania ubezpieczenia chorobowego i opłacania składek z tego tytułu. W przypadku kobiet prowadzących własną działalność gospodarczą, inaczej niż przy zatrudnieniu u pracodawcy, takie ubezpieczenie jest dobrowolne. Mogą one przystąpić do niego w dowolnym momencie prowadzenia działalności.
Pierwsze 14 tygodni po rozwiązaniu to mama powinna spędzić z dzieckiem. Takie są przepisy prawne. Potem może zrezygnować z części urlopu macierzyńskiego na rzecz taty dziecka i wrócić do pracy.
Urlop rodzicielski – na czym polega?
Kiedy zakończy się urlop macierzyński (lub macierzyński i tacierzyński), rodzice mają prawo do tzw. urlopu rodzicielskiego, który trwa 32 tygodnie w przypadku przyjścia na świat jednego dziecka lub 34 tygodnie, gdy urodzą się bliźniaki lub więcej dzieci. Takiego urlopu udziela się w maksymalnie czterech częściach.
Na rodzicielskim mogą jednocześnie przebywać i mama, i tata dziecka, a czas na jego wykorzystanie to zakończenie roku kalendarzowego, w którym potomek kończy 6 lat! Wystarczy złożyć wniosek u pracodawcy nie później niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.
Ważne
Wynagrodzenie mamy podczas urlopu po narodzinach dziecka zależy od tego, na jakich zasadach będzie go wykorzystywać. Jeśli początkowo zdecyduje się wykorzystać wyłącznie urlop macierzyński, w jego czasie będzie otrzymywała co miesiąc 100% swojego wynagrodzenia. Później może jednak zgłosić jeszcze chęć skorzystania z urlopu rodzicielskiego – przez okres jego trwania będzie wtedy otrzymywać 60% wynagrodzenia. Sytuacja wygląda inaczej, jeżeli mama maluszka od razu podejmie decyzję, że wykorzysta prawo do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. W takim przypadku przez cały okres urlopu, czyli przez 52 tygodnie, będzie otrzymywała 80% wynagrodzenia. Taką opcję mamy wybierają najczęściej.
Urlop wychowawczy
Jeżeli Ty lub mama dziecka macie na swoim koncie co najmniej 6 miesięcy stażu pracy, możecie skorzystać z urlopu wychowawczego, który nie jest płatny. Wymiar urlopu w tym przypadku nie może przekroczyć 3 lat. Można skorzystać z niego do ukończenia przez dziecko 6. roku życia.
Jeżeli masz możliwość, skorzystaj z praw, które gwarantuje Ci państwo i Kodeks pracy. Czas spędzony z maluszkiem jest bezcenny. Szczególnie na początku urlop ojcowski jest bardzo potrzebny, abyś mógł pomóc mamie dziecka i odciążyć ją w opiece nad noworodkiem. Zastanówcie się i ustalcie między sobą, które z Was zdecyduje się na dłuższy urlop i zostanie z dzieckiem w domu.
Pytania i odpowiedzi
1. Ile trwa urlop macierzyński?
Urlop macierzyński dla zatrudnionej na umowie o pracę kobiety może zostać rozpoczęty już na 6 tygodni przed rozwiązaniem. Czas jego trwania zależy od liczby dzieci, które przyszły na świat w czasie jednego porodu. W przypadku narodzin jednego dziecka jest to 20 tygodni, przy narodzinach bliźniąt – 31 tygodni, gdy rodzi się troje dzieci – 33 tygodnie, czworo dzieci – 35 tygodni, a gdy na świecie pojawia się pięcioro lub więcej dzieci – 37 tygodni. Pierwsze 14 tygodni od porodu matka musi spędzić z niemowlęciem. Później zaś ma prawo „oddać” część urlopu macierzyńskiego ojcu dziecka, sama zaś – powrócić do pracy.
2. Ile trwa tacierzyński?
Tzw. tacierzyński – zwany też urlopem ojcowskim – to potoczna nazwa części urlopu macierzyńskiego, którą matka przekazuje do wykorzystania ojcu dziecka. Może to zrobić najwcześniej po 14 tygodniach od rozwiązania. Jeśli w tym właśnie terminie świeżo upieczona mama zrzeknie się dalszej części urlopu macierzyńskiego i świadczenie to przejdzie na ojca, musi on je wykorzystać w całości. W takiej sytuacji urlop tacierzyński wynosi: 6 tygodni w przypadku narodzin jednego dziecka, 17 tygodni, gdy na świecie pojawią się bliźnięta, 19 tygodni – gdy troje dzieci, 21 tygodni – gdy czworo, a 23 tygodnie, jeśli rodzi się pięcioro lub więcej dzieci.
3. Ile trwa urlop wychowawczy?
Bezpłatny urlop wychowawczy trwa maksymalnie 3 lata i można z niego skorzystać do czasu, gdy dziecko ukończy 6. rok życia. Mogą się nim dzielić oboje rodzice, jeśli są zatrudnieni na umowie o pracę przez co najmniej 6 miesięcy. Kolejne 3 lata urlopu wychowawczego otrzymują rodzice dziecka niepełnosprawnego, które wymaga ich osobistej opieki. W takim wypadku należy go wykorzystać do dnia, gdy dziecko kończy 18. rok życia.
4. Ile trwa urlop rodzicielski?
Urlop rodzicielski można wykorzystać po zakończeniu macierzyńskiego (lub macierzyńskiego połączonego z tacierzyńskim). Trwa on wówczas 32 tygodnie, gdy na świat przyjdzie jedno dziecko, lub 34 tygodnie w przypadku narodzin bliźniąt lub większej liczby dzieci. Urlop rodzicielski można podzielić, ale na nie więcej niż 4 części. Należy go wykorzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.
5. Jaki urlop po urodzeniu dziecka?
Po porodzie matka ma obowiązek udać się na urlop macierzyński, trwający minimum 14 tygodni. Dalszą część macierzyńskiego może „oddać” ojcu dziecka – który wówczas idzie na tzw. urlop tacierzyński. Następnie można wnioskować o urlop rodzicielski. Po upływie roku opieki nad niemowlęciem rodzice mają też prawo udać się na bezpłatny urlop wychowawczy. Można go wykorzystać w częściach – aż do ukończenia przez dziecko 6. roku życia.
Dołącz do programu Nestlé Baby&me i poznaj wszystkie benefity, które dla Ciebie przygotowaliśmy.
Nestlé Baby&me umożliwia konsumentom wystawianie opinii o swoich produktach i zapewnia dostęp do wystawianych przez konsumentów opinii o swoich produktach, jednakże na ten moment Nestlé Baby&me nie może zapewnić, czy publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli.