Żywienie niemowląt i małych dzieci

Zarówno tatusiowie, jak i mamy miewają wątpliwości związane z żywieniem niemowląt i małych dzieci. Podpowiadamy zatem, jakich zasad należy się trzymać. Poznaj schemat żywienia niemowląt oraz zasady żywienia małych dzieci i bądź świadomym rodzicem, który wie, jak karmić swoje dziecko.

Mleko mamy najlepszym pokarmem dla niemowlęcia

Gdy Twoje dziecko pojawia się na świecie, najlepszym pokarmem dla niego jest mle ko mamy. Skład mleka kobiecego jest idealnie dopasowany do potrzeb żywieniowych niemowlęcia na kolejnych etapach jego rozwoju. Mleko mamy zawiera laktozę, tłuszcze, białko, witaminy oraz składniki mineralne, których dziecko potrzebuje, by zdrowo rosnąć. Ten wyjątkowy pokarm zmniejsza ryzyko wystąpienia alergii, a obecne w nim oligosacharydy mleka kobiecego wspierają rozwój dobroczynnych bakterii w układzie pokarmowym dziecka, eliminują drobnoustroje i chronią maluszka przed ich działaniem, a także pomagają zachować równowagę w układzie odpornościowym szkraba. Dodatkowo pokarm kobiecy jest źródłem DHA (kwasu tłuszczowego z rodziny omega-3), który wspiera rozwój wzroku oraz mózgu dziecka.

Mleko mamy w poszczególnych okresach laktacji zmienia swój skład, by na każdym etapie jak najlepiej dopasować się do potrzeb dziecka, dlatego karmienie piersią powinno być kontynuowane tak długo, jak to możliwe. Od tego, co dziecko je w pierwszych latach życia, zależy nie tylko jego rozwój, ale i przyszłe zdrowie. Karmienie piersią to ważny element tzw. programowania żywieniowego maluszka. Eksperci zalecają wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka. Kiedy chcecie po tym czasie zacząć dokarmiać maluszka lub odstawić go od piersi w drugim półroczu życia, porozmawiajcie z lekarzem, aby dowiedzieć się, które mleko następne wybrać dla Waszej pociechy.

Rozszerzanie diety dziecka

Aby wspierać prawidłowy rozwój maluszka na każdym etapie życia, należy zadbać o odpowiednią ilość poszczególnych składników odżywczych w jego diecie. Wraz ze wzrostem dziecka, rosną też jego potrzeby żywieniowe. Aby je zaspokoić, konieczne jest w pewnym momencie wprowadzenie pierwszych pokarmów innych niż mleko, przychodzi więc czas na rozszerzanie diety.

Pomiędzy 17. a 26. tygodniem życia u większości niemowląt pojawia się zdolność do przyjmowania pokarmów stałych. To czas, kiedy maluszek łatwiej akceptuje nowe składniki. Stopniowo w jego diecie będą pojawiać się kolejne produkty z 5 grup: warzywa, owoce, zboża (kleiki i kaszki bezglutenowe oraz glutenowe produkty zbożowe), produkty mleczne (jogurty, sery) oraz inne źródła białka (mięso, jaja, ryby, strączki). Moment rozszerzenia diety najlepiej skonsultuj z pediatrią.

Schemat żywienia niemowląt – poznaj główne zasady

Dieta dziecka powinna być dostosowana do jego potrzeb i możliwości na kolejnych etapach rozwoju, dlatego najlepiej trzymać się zasad, które znajdziesz w schemacie żywienia niemowląt. Te wytyczne pomogą Ci właściwie komponować posiłki dla dziecka. Podczas rozszerzania diety nowe produkty podawaj co 2-3 dni. Łatwiej będzie Ci wtedy wychwycić potencjalne składniki uczulające maluszka. Zaczynaj od kilku małych łyżeczek i stopniowo zwiększaj ich ilość.

Wybieraj produkty ze znanego źródła i najwyższej jakości, aby uniknąć pozostałości pestycydów czy metali ciężkich. Możesz sięgać również po produkty, które w swoim składzie mają warzywa, owoce czy zboża pochodzące z certyfikowanych, organicznych gospodarstw (np. Gerber Organic). Serwuj dziecku wyłącznie żywność dopasowaną do jego wieku oraz potrzeb żywieniowych. Bądź cierpliwy podczas rozszerzania diety dziecka. Maluszek nie od razu może polubić nowe smaki. O tym, jak przygotować posiłek dla Twojej pociechy i co wrzucić do koszyka, przeczytasz w naszych innych artykułach. Aby niemowlę poznawało jedzenie wszystkimi zmysłami, możesz pozwolić mu jeść metodą BLW.
 

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ
 O METODZIE BLW – POBIERZ DARMOWY E-BOOK

Pierwsze warzywa i owoce

Rozszerzając dietę dziecka, zacznij od produktów jednoskładnikowych, a potem stopniowo wprowadzaj coraz bardziej złożone dania. Najlepiej zacząć od podawania warzyw. Wypróbuj np. przetarte warzywa w słoiczkach od Gerber: Brokuły lub Marchewkę, które są odpowiednie na początek nauki nowych smaków.

Około 2 tygodnie później możesz wprowadzić pierwsze owoce do diety dziecka. Tu także mogą pomóc Ci przetarte owoce od Gerber, np. Gruszki Williamsa czy Delikatny banan.
 

Kaszki i kleiki bezglutenowe

Kleiki są bardzo delikatne i można nimi zagęszczać pierwsze zupki czy przeciery. Gdy dziecko pozna ich smak, możesz podać mu pierwsze kaszki bezglutenowe. Do wyboru masz kaszki mleczne i bez dodatku mleka. Te pierwsze zawierają już w swoim składzie mleko modyfikowane, więc wystarczy dodać do nich wodę. Do przygotowania kaszki bez dodatku mleka potrzebna jest zaś porcja mleka następnego.

Dobrze, jeśli kaszki dla maluszka są wzbogacone w żelazo – składnik, który wspiera rozwój funkcji poznawczych dziecka. To także jeden z immunoskładników (obok witaminy A i C oraz cynku) wspierający prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Immunoskładniki ochraniają organizm dziecka od wewnątrz. Możesz wybrać np. mleczno-ryżowe kaszki Nestlé. Już jedna porcja pokrywa ponad 50% dziennego zapotrzebowania na żelazo w diecie dziecka. Dodatkowo kaszki Nestlé zawierają witaminę C, która wspomaga wchłanianie tego ważnego składnika.

Kaszki glutenowe i inne produkty z glutenem

Wprowadzanie pierwszych kaszek zbożowych z glutenem możesz rozpocząć, tak jak w przypadku innych produktów uzupełniających, po 4. a przed końcem 12. miesiąca życia maluszka. Zacznij od niewielkiej ilości kaszki glutenowej, dodając ją do jednego posiłku w ciągu dnia, np. do przecieru z warzyw lub porcji mleka następnego.

Jeżeli maluszek nie będzie miał żadnych objawów nietolerancji glutenu, z czasem wprowadź pełną porcję kaszki glutenowej do menu (ok. 200 ml). Wkrótce przyjdzie też czas na niewielkie ilości innych produktów glutenowych – np. pieczywa.

Gotowane mięsko i jaja

Wreszcie przychodzi czas na podanie maluszkowi pierwszego mięska. Jest ono źródłem ważnego dla dziecka żelaza. Mięsko powinno być delikatne – najlepiej sprawdzą się indyk, kurczak, królik lub cielęcina. Na początku rozszerzania diety podawaj małe porcje mięsa – 10 g dziennie, czyli tyle, ile mieści się na płaskiej łyżce stołowej. Pod koniec 1. roku życia mięska powinno już być około 15-20 g na dzień (1 czubata łyżka stołowa).

W gotowych słoiczkach Gerber znajdziesz dopasowaną porcję mięska w obiadkach i zupkach. Możesz wybrać dla dziecka np. zupę Jarzynową z cielęcinką lub Jarzynki z królikiem. W tym samym czasie, co inne pokarmy uzupełniające, możesz zaserwować maluszkowi całe jajko ugotowane na twardo (na początek 2-3 łyżeczki rozdrobnionego jajka gotowanego 10-15 minut będą w sam raz). Nie podawaj surowego jajka – niesie to za sobą ryzyko m.in. zakażeniem bakterią Salmonella spp.

Czas na rybkę!

Rozszerzając dietę maluszka, pamiętaj także o rybce! Powinna ona pojawić się w jadłospisie dziecka po 6. miesiącu. Do wyboru są np. łosoś czy mintaj. Możesz zaproponować maluszkowi, np. gotowe obiadki od Gerber: Bukiet warzyw z łososiem w sosie pomidorowym lub Rybka z ziemniaczkami, cukinią i brokułami. Ryby, które trafiają do słoiczków Gerber, to wyłącznie okazy żyjące dziko w północnych rejonach Oceanu Spokojnego. W dniu, gdy w menu dziecka pojawia się rybka, nie podawaj już mięska.

Produkty mleczne w diecie dziecka

Gdy maluszek skończy 6 miesięcy, jego dietę warto wzbogacić o pierwsze produkty mleczne. Do wyboru są m.in. opcje stworzone specjalnie dla niemowląt i małych dzieci (np. deserki mleczne Nestlé Yogolino). W każdej porcji znajdziesz wapń potrzebny dla prawidłowego rozwoju kości. Warto wiedzieć, że mleko krowie nie powinno być głównym posiłkiem mlecznym w diecie niemowlaka. Jego skład nie jest dopasowany do potrzeb małego brzuszka.

Planowanie posiłków – jadłospis dla dziecka

Planowanie posiłków dla dziecka to ważny element codziennej rutyny, który może mieć wpływ na zdrowie i samopoczucie maluszka. Aby prawidłowo ułożyć jadłospis dla dziecka, warto zadbać o stałe godziny posiłków. Dzień powinien obejmować trzy główne posiłki – śniadanie, obiad i kolację – oraz mniejsze, wartościowe przekąski – na przykład w formie porcji owoców podanych z jogurtem. Dobrze zaplanowany, codzienny rytm karmienia wspiera rozwój dziecka, daje mu poczucie bezpieczeństwa i ułatwia naukę zdrowych nawyków żywieniowych.

Warto pamiętać, aby nie zmuszać maluszka do jedzenia. Spróbuj uszanować jego apetyt i potrzeby. Podczas posiłku zadbaj o ciepłą i spokojną atmosferę – wspólne jedzenie wzmacnia więź i modeluje zachowania przy stole. 

Przykładowy jadłospis dla 7-miesięcznego dziecka:

• Śniadanie (ok. 8:00):

Kaszka wzbogacona w żelazo (np. Gerber Kaszka owsiano-pszenna mleczna Banan mango), woda do picia.

• Drugie śniadanie (ok. 10:30):

Karmienie piersią lub mlekiem następnym 

• Obiad (ok. 13:00):

Danie warzywne z mięskiem wieprzowym i dodatkiem oleju rzepakowego (np. Gerber delikatne warzywa ze schabikiem i śliwką), woda do picia.

• Podwieczorek (ok. 16:00):

Deserek owocowy (np. Gerber Organic Jabłko burak) oraz świeże owoce sezonowe (np. truskawki, maliny lub borówki), woda do picia.

• Kolacja (ok. 18:30):

Karmienie piersią lub mlekiem następnym.

Modelowy talerzyk Juniora

Gdy maluszek skończy roczek i stanie się Juniorem, wcale nie oznacza to, że powinien zacząć jeść tak, jak osoba dorosła. Układ pokarmowy rocznego dziecka w dalszym ciągu nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, dlatego dieta dziecka powinna być wciąż komponowana ze szczególną uwagą. Jadłospis roczniaka powinien dostarczać odpowiednią ilość składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania małego organizmu.

W pierwszym roku życia do jadłospisu powinny już zostać wprowadzone produkty ze wszystkich grup spożywczych: warzywa, owoce, produkty zbożowe (kaszki i kasze, makarony, ryż, pieczywo), mięso, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych, przetwory mleczne oraz tłuszcze. Zgodnie z zaleceniami ekspertów ds. żywienia roczniak powinien jeść od 4 do 5 posiłków dziennie, o ustalonych godzinach, a skład każdego z nich powinien być odpowiednio zbilansowany. W ułożeniu jadłospisu dziecka rocznego, dwuletniego i trzylatka pomoże Ci modelowy talerzyk Juniora.

Ile płynów powinno pić dziecko? Organizm maluszka w blisko 80% składa się z wody, dlatego zapotrzebowanie na płyny u dzieci, w przeliczeniu na kg masy ciała, jest aż 4 razy wyższe niż u osób dorosłych i wynosi:

• ok. 800-1000 ml/dobę w drugim półroczu życia
• ok. 1250 ml u dzieci w wieku 1-3 lata.

Zalecaną dzienną porcję płynów można łatwo wyliczyć. Jeśli maluszek waży mniej niż 10 kg, powinien pić 100 ml na każdy kilogram. Gdy masa ciała oscyluje między 10 a 20 kg, dziecko potrzebuje wypijać 1 l płynów + 50 ml na każdy kilogram masy ciała powyżej 10 kg. Dla przykładu: gdy dziecko waży 13 kg, jego zapotrzebowanie to 1000 ml + (13-10) *50 ml, co daje 1150 ml. Wybieraj dla maluszka wodę źródlaną lub niskozmineralizowaną wodę mineralną. Nie warto podawać dziecku do picia wód smakowych.

Pamiętaj, że nawyki żywieniowe Twojego dziecka kształtują się już od jego najmłodszych lat. W dużej mierze to od rodziców zależy, co trafi na talerzyk czy do miseczki dziecka. Sam propaguj zdrowy styl życia i bądź wzorem dla naśladowania dla Twojego dziecka. Zapewnij szkrabowi spokój podczas posiłku, dbaj o dostarczenie wszystkich ważnych składników odżywczych i pomóż maluszkowi odkryć jak najwięcej pysznych smaków i różnorodnych konsystencji.