Czyszczenie pępka noworodka za pomocą patyczka higienicznego

Kikut pępowiny – jak pielęgnować pępek noworodka?

0-4 miesiące
Artykuł
Sty 28, 2025
5 min.

Naucz się dbać o kikut pępowiny maluszka. Podpowiemy Ci, po jakim czasie odpada kikut, jak rozpoznać jego zapalenie i czy można moczyć pępek dziecka podczas kąpieli. Sprawdź, jak powinna wyglądać prawidłowa pielęgnacja tej części ciała noworodka. Oto podstawowe zasady, aby zapobiec zapaleniu pępuszka u Twojego nowo narodzonego maleństwa.

Świeżo upieczeni rodzice bardzo często nie wiedzą, jak pielęgnować kikut pępowiny maluszka. Zastanawiają się, czy stosować środki odkażające (np. spirytus), czy może sięgnąć po fioletową gencjanę, a może w ogóle nie przemywać gojącego się pępka. Warto zgłębić ten temat w trosce o zdrowie maluszka.

Kikut pępowiny i zapalenie pępka u noworodka

Przyjście dziecka na świat to ważny moment w życiu każdego rodzica. Kiedy jest już po wszystkim, po narodzinach noworodka na tętniącą pępowinę zakłada się specjalny klem – czyli rodzaj zaciskającego plastikowego klipsa, który umieszcza się około 1 cm od powłok brzusznych maluszka. Gdy pępowina przestanie tętnić, lekarz, lub dumny ojciec pod nadzorem personelu szpitalnego, odcina ją od łożyska (następuje tzw. odpępnienie noworodka od mamy). Przed wypisem ze szpitala klips zaciskający zdejmuje się, a rodzice otrzymują wskazówki, jak zadbać o gojącą się tkankę na małym brzuszku. W trakcie całego procesu kikut zmienia swój kolor. Na początku jest białoniebieski i śliski, następnie żółtobrązowy i czarnobrązowy. Kikut pępowinowy bez dostępu do krwi obumiera, obkurcza się, zaczyna wysychać, a potem odpada.

pielęgnacja kikuta pępowiny

Zazwyczaj ma to miejsce między 5. a 15. dobą po urodzeniu (przy pielęgnacji na sucho). Pępuszek dziecka musi być odpowiednio pielęgnowany w tym czasie. Przemywanie pępka polega na zebraniu i wytarciu wydzieliny umiejscowionej między przyczepem kikuta (inaczej nazywanym pierścieniem) a pozostałością pępowiny. Należy to robić z dużą dokładnością, aby nie doszło do zakażeń i zapalenia, które najczęściej wywoływane są przez tlenowe ziarenkowce.

Na szczęście kontakt noworodka ze skórą mamy sprawia, że ciało maluszka kolonizują dobroczynne bakterie, a tzw. system „rooming-in”, czyli przebywanie dziecka z mamą w jednej sali po porodzie oraz karmienie piersią może zmniejszyć ryzyko wystąpienia zapalenia.

Czy wiesz, że...

Zapalenie pępuszka występuje u małego odsetka noworodków. Na tę dolegliwość szczególnie narażone są te maluszki, które po porodzie muszą być poddane długiej hospitalizacji – np. wcześniaki.

Zapalenie pępka u noworodka – objawy

Zapalenie pępka u noworodka może objawiać się wydzieliną o charakterystycznym zapachu czy zaczerwienieniem i obrzękiem wokół pępuszka. Może również pojawić się ropa w pępku maleństwa lub krew. Zapaleniom często towarzyszy także temperatura. Pamiętaj, że nieleczone zapalenie kikuta może być przyczyną niebezpiecznej infekcji wstępującej do organizmu dziecka. Zwróć też uwagę, czy na powierzchni pępka nie pojawia się narastająca tkanka bliznowa, co może świadczyć o ziarniaku.

Należy zatem bacznie obserwować proces gojenia się kikuta pępowinowego, a gdy pojawią się niepokojące Cię objawy lub po 15 dniach kikut nie odpadnie, skontaktuj się z pediatrą. Zapalenie pępka może być leczone w domu – pod nadzorem lekarskim i ścisłym przestrzeganiem zaleceń bądź w szpitalu – jeżeli sytuacja będzie wymagała leczenia antybiotykiem.

healing process of the peppermint stump

Pępek noworodka – jak go pielęgnować?

Jeszcze do niedawna rodzice dbali o kikuty pępowinowe swoich nowo narodzonych dzieci, smarując gojącą się pępowinę roztworem bakteriobójczej gencjany lub spirytusem. Te standardy uległy zmianie, a wręcz są uznawane za czynnik, który może opóźniać gojenie się i odpadnięcie kikuta. Teraz zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia zaleca się tzw. suchą pielęgnację. Co to oznacza? Rodzice maluszka od pierwszych dni muszą dbać o to, by pępek noworodka nie był mokry ani zanieczyszczony – np. moczem lub kupką dziecka.

oczyszczanie pępka niemowlaka

Minimum raz dziennie i wtedy, gdy pępek się zabrudzi, należy przemyć go czystą wodą z mydłem (niepodrażniającym i przeznaczonym dla niemowląt), a następnie osuszyć. Standardowo nie ma potrzeby używać preparatu odkażającego, zwykła woda w zupełności wystarczy. Pamiętaj, aby delikatnie odchylić kikut i patyczkiem lub gazikiem usunąć zanieczyszczenia ze wszystkich zakamarków.

Nie martw się – to nie boli. Maluszek może czuć jedynie delikatny dyskomfort. Położne i pediatrzy często podkreślają, aby nie przykrywać gojącego się pępka pieluszką i jak najczęściej „wietrzyć” to miejsce. Kiedy kikut pępowinowy wreszcie odpadnie, należy go czyścić tak samo, jak inne części ciałka maluszka. 

Zapamiętaj!

  1. Podczas kąpieli noworodka nalej do wanienki tyle wody, aby ta nie zakrywała brzuszka dziecka. Jeśli przez przypadek zamoczysz gojący się pępuszek – nie ma powodu do obaw. Po prostu delikatnie wytrzyj go bawełnianym gazikiem i pozwól mu wyschnąć.
  2. Przed pielęgnacją pępka zawsze umyj ręce.
  3. Często wietrz kikut i nie zakrywaj go pieluszką. Nie zaklejaj go też plastrem czy szczelnym opatrunkiem. Pępek możesz jedynie osłonić niepylącym gazikiem.
  4. Stosuj jałowe gaziki i bawełniane patyczki do przemywania pępuszka wodą z delikatnym mydłem.
  5. Poczekaj, aż kikut sam odpadnie od dna pępka. Nie próbuj odrywać go – nawet jeśli się rusza.
question mark

Pytania i odpowiedzi

  1. Kiedy odpada kikut pępowinowy u noworodka?

    Kikut pępowiny z czasem obkurcza się, zmienia swój kolor, wysycha, a następnie odpada. Przy tzw. pielęgnacji na sucho ma to zazwyczaj miejsce między 5. a 15. dobą życia noworodka. 
     

  2. Jak pielęgnować kikut pępowinowy?

    Pielęgnując kikut pępowinowy, należy pamiętać, aby pępek noworodka był suchy i czysty. Trzeba uważać, by gojąca się rana na brzuszku dziecka nie została zabrudzona moczem lub kałem. Często wietrz kikut i nie zakrywaj go pieluszką, a podczas kąpieli uważaj, aby go nie zamoczyć. Nie zaklejaj pępuszka plastrem. Osłaniaj go jedynie jałowym gazikiem i poczekaj aż sam odpadnie. 
     

  3. Jak czyścić kikut pępowinowy?

    Aby pielęgnację kikuta pępowinowego wykonać prawidłowo, warto wiedzieć, czym przemywać gojącą się ranę. Najlepiej użyć do tego wody z mydłem. Dozwolone jest także stosowanie preparatu odkażającego z oktenidyną. Delikatnie odchyl kikut i patyczkiem higienicznym bądź gazikiem, a następnie usuń zanieczyszczenia między przyczepem kikuta a pozostałością pępowiny. Zrób to dokładnie, by nie doprowadzić do zapalenia lub zakażenia. Czyść kikut minimum raz dziennie i wtedy, gdy pępuszek dziecka się zabrudzi. 
     

  4. Co zrobić, gdy odpadnie kikut pępowiny?

    Gdy odpadnie kikut pępowiny, pępek dziecka można swobodnie moczyć podczas kąpieli. Należy przemywać go jałowymi gazikami lub patyczkami, stosując wodę z delikatnym mydłem, i dbać o to miejsce tak, jak o pozostałe części ciała maluszka. 
     

  5. Ile czasu odpada kikut pępowinowy?

    Kikut pępowinowy najczęściej odpada w ciągu pierwszych 2 tygodni życia noworodka. Pamiętaj, aby poczekać, aż sam oderwie się od pępuszka. Nie odrywaj go nawet wtedy, gdy już się bardzo rusza.

Konsultacja merytoryczna:

EDYTA BRALA

Dyplomowana położna, która pracuje od 18 lat w jednym z warszawskich szpitali o III stopniu referencyjności z wyspecjalizowaną opieką nad kobietami w ciąży.

View details Graj o wózek 3w1 dla Maluszka!
Baby&Me_banner_rejestracyjny z wózkiem

Graj o wózek 3w1 dla Maluszka!

Dołącz do programu Nestlé Baby&me i poznaj wszystkie benefity, które dla Ciebie przygotowaliśmy.

Nestlé Baby&me umożliwia konsumentom wystawianie opinii o swoich produktach i zapewnia dostęp do wystawianych przez konsumentów opinii o swoich produktach, jednakże na ten moment Nestlé Baby&me nie może zapewnić, czy publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli.

Powiązane artykuły

View details Dieta odchudzająca dla mam
Artykuł
Mama gotująca z niemowlakiem

Dieta odchudzająca dla mam

Niedawno zostałaś mamą i chciałabyś wrócić do sylwetki sprzed ciąży? Chciałabyś przejść na dietę odchudzającą, ale nie wiesz, czy to nie zaszkodzi maluszkowi, którego karmisz piersią?

4 min. czytania

View details Dieta lekkostrawna po ciąży
Artykuł
Dieta lekkostrawna po ciąży

Dieta lekkostrawna po ciąży

Dieta lekkostrawna po ciąży zalecana jest głównie mamom, których dziecko przyszło na świat przez cesarskie cięcie.

3 min. czytania

View details Ćwiczenia na brzuch i boczki
Artykuł
Ćwiczenia na brzuch po ciąży

Ćwiczenia na brzuch i boczki

U każdej mamy po porodzie wygląd brzucha ulega zmianie. To oczywiście naturalne – jego mięśnie po dziewięciu miesiącach ciąży są znacznie osłabione.

6 min. czytania

View details Piękna mama – zadbaj o siebie
Artykuł
Piękna mama - zadbaj o siebie

Piękna mama – zadbaj o siebie

Każdy musi czasem się odprężyć i naładować akumulatory – a młode mamy przede wszystkim. Zrób coś tylko dla siebie i zrelaksuj się, abyś potem wróciła do obowiązków wypoczęta.

4 min. czytania

View details Koronawirus – jak się chronić?
Artykuł
Mama z niemowlęciem

Koronawirus – jak się chronić?

Masz mnóstwo pytań związanych z koronawirusem? Chcesz wiedzieć, jak możesz zatroszczyć się o najbliższych oraz zwiększyć ochronę przed chorobą COVID-19?

6 min. czytania

View details Jak obcinać dziecku paznokcie?
Artykuł
Jak obcinać Dziecku paznokcie

Jak obcinać dziecku paznokcie?

Pielęgnacja maleńkich części ciała u niemowlęcia wydaje się wyjątkowo dużym wyzwaniem. Szczególne obawy może budzić obcinanie dziecku paznokci.

5 min. czytania

View details Fotelik samochodowy dla dziecka
Artykuł
Dziecko w foteliku dla 4-latka

Fotelik samochodowy dla dziecka

Fotelik dla dziecka do samochodu to niezbędne wyposażenie w każdej rodzinie, w której nawet sporadycznie odbywa się podróże tym środkiem transportu.

7 min. czytania

View details Moje dziecko płacze – co robić?
Artykuł
Moje dziecko placze

Moje dziecko płacze – co robić?

Dla niemowlaka płacz jest naturalną formą porozumiewania się z rodzicem. W ten sposób szkrab komunikuje Ci, że jest głodny, zmęczony albo się nudzi.

4 min. czytania

View details Pokochaj swoje ciało po porodzie
Artykuł
Akceptacja swojego ciała po porodzie

Pokochaj swoje ciało po porodzie

Czas powiedzieć to sobie wprost: ciało po ciąży nie będzie dokładnie takie samo jak przed nią. Nie oznacza to jednak, że wygląda ono źle – jest po prostu inne.

4 min. czytania

View details Na czym polega metoda Montessori?
Artykuł
Dziecko bawiące się sorterem Montessori

Na czym polega metoda Montessori?

Niektórzy rodzice decydują się na wprowadzenie metody Montessori w domu lub wysłanie maluszka do żłobka czy przedszkola, gdzie jest stosowany właśnie ten model nauczania.

6 min. czytania

View details Samotna matka - jak sobie radzić?
Artykuł
Samotna matka - jak sobie radzić?

Samotna matka - jak sobie radzić?

Jesteś samotną matką i czasem dopada Cię zmartwienie o to, jak sobie poradzisz? Nie obawiaj się – dasz radę!

6 min. czytania

View details Blizna po cesarce – jak o nią dbać?
Artykuł
Blizna po cesarce – kobieta odsłania delikatny ślad po porodzie

Blizna po cesarce – jak o nią dbać?

Twój maluszek jest już z Tobą! Jeśli przyszedł na świat przez cesarskie cięcie, blizna po cesarce jeszcze przez jakiś czas może Ci przypominać o porodzie.

8 min. czytania

View details Odparzenia u noworodka i niemowlaka
Artykuł
Odparzenia dziecko w pieluszce na łóżku

Odparzenia u noworodka i niemowlaka

U Twojego maluszka pojawiły się odparzenia skóry? A może chcesz się dowiedzieć, co robić, aby ich uniknąć?

6 min. czytania

View details Wyjątkowa ochrona po cesarskim cięciu
Artykuł
Mama z dzieckiem urodzonym przez cesarskie cięcie

Wyjątkowa ochrona po cesarskim cięciu

Nie wszyscy wiedzą, że cesarskie cięcie ma wpływ nie tylko na ciało kobiety, lecz także na organizm dziecka. Operacja ta stanowi pewne ryzyko i dla mamy, i dla maluszka.

4 min. czytania

View details Jak wygląda połóg po cesarskim cięciem?
Artykuł
Mama karmiąca piersią po cesarskim cięciu

Jak wygląda połóg po cesarskim cięciem?

Połóg po cesarce trwa tyle samo co po porodzie siłami natury, jednak może przebiegać nieco inaczej.

6 min. czytania

View details Ciemiączko – rodzaje, budowa i zrastanie
Artykuł
 Ciemiączko u niemowlaka

Ciemiączko – rodzaje, budowa i zrastanie

Ciemiączko u noworodka pełni bardzo ważną funkcję.

6 min. czytania

View details Dieta po cesarce – jak powinna wyglądać?
Artykuł
Zdrowa dieta po CC – kobieta oparta o blat i trzymająca talerz ze zdrowym śniadaniem

Dieta po cesarce – jak powinna wyglądać?

Zastanawiasz się, co jeść po CC, a co może być niewskazane? Bezpośrednio po porodzie lekarz może zalecić dietę lekkostrawną.

5 min. czytania

View details Jak schudnąć po ciąży? Ćwiczenia i dieta
Artykuł
Mama ćwicząca z niemowlakiem

Jak schudnąć po ciąży? Ćwiczenia i dieta

Zastanawiasz się, jak schudnąć po ciąży i wrócić do formy po porodzie? Dostosowana do Twoich potrzeb dieta i ćwiczenia pomogą Ci skutecznie pozbyć się zbędnych kilogramów.

6 min. czytania

View details Rodzicielstwo bliskości - nowy etap życia
Artykuł
rodzice-i-niemowlę

Rodzicielstwo bliskości - nowy etap życia

Rodzicielstwo to nowy etap życia. Dowiedz się, jak bez problemów przejść z etapu życia bez dziecka do etapu rodzice, nie zapominając o sobie i swoich potrzebach.

6 min. czytania