Pierwsze ruchy dziecka – jak je rozpoznać?

Dziecko zaczyna się ruszać w Twoim brzuchu między 7. a 8. tygodniem ciąży, ale oczywiście Ty jeszcze tego nie czujesz. Maluszek jest jeszcze po prostu za mały, a dodatkowo ma w macicy bardzo dużo miejsca. W tym czasie dziecko potrafi już wyginać szyję oraz plecy. Około 10.-11. tygodnia ciąży umie już otworzyć buzię i ssać kciuk, zaczyna również połykać płyn owodniowy.

W 13. tygodniu ciąży u dziecka dynamicznie rozwija się mimika: nadyma policzki, marszczy czoło, zwija wargi. Znacznie większy jest także zakres jego ruchów: podskakuje, robi fikołki, przekręca się, porusza głową i kończynami. Nadal jednak nie jest to dla Ciebie wyczuwalne. 

W którym tygodniu czuć ruchy dziecka?

To, kiedy czuć pierwsze ruchy dziecka, jest sprawą bardzo indywidualną. Ma na to wpływ m.in. budowa Twojego ciała – jeśli jesteś szczupła, możesz odczuć je szybciej, jeśli masz więcej tkanki tłuszczowej – trochę później. Na odczuwanie ruchów dziecka wpływa także umiejscowienie łożyska w jamie macicy oraz ilość wód płodowych. Szybciej ruchy dziecka odczuwają kobiety, które już wcześniej rodziły, a także panie w ciąży mnogiej. 

Ogólnie przyjmuje się, że pierwsze ruchy dziecka – jeszcze nie w formie charakterystycznych kopnięć, ale delikatnego bulgotania, łaskotania czy uczucia przelewania się w brzuchu (ile mam, tyle określeń) – powinnaś odczuć między 18. a 22. tygodniem ciąży. Zdarza się, że są one odczuwalne jeszcze później, w 23. tygodniu ciąży.

Jak zachowuje się dziecko w brzuchu mamy?

Zdecydowanie bardziej wyczuwalne ruchy dziecka powinny pojawić się między 24. a 28. tygodniem życia – właśnie wtedy możesz w różnych sytuacjach być zaskakiwana nagłymi kopnięciami Twojego maluszka. Pod koniec ciąży ruchy nieco się uspokoją i zmienią charakter, bo dziecko ma w jamie macicy mniej miejsca, zaczyna też ćwiczyć ruchy obrotowe oraz zwijanie. Pamiętaj jednak, że już na tym etapie każdy maluszek ma swój temperament – jedne będą bardziej ruchliwe, inne mniej.

Z biegiem czasu na pewno zaczniesz rozróżniać, kiedy dziecko śpi, a kiedy jest aktywne. Okresy te będą najprawdopodobniej odmienne niż u Ciebie. Jeśli wybierzesz się na spokojny, miarowy spacer, Twoje kroki mogą ukołysać dziecko do snu. Kiedy z kolei się położysz, maluszek zwiększy swoją aktywność. Ruchy dziecka czasami bywają też związane z Twoimi emocjami – jeśli jesteś pobudzona lub bardzo rozweselona, dziecko także może energiczniej się ruszać.

Ruchy dziecka na KTG

KTG, czyli zapis kardiotokograficzny, to badanie, za pomocą którego określa się dobrostan maluszka przebywającego w brzuchu mamy. Rutynowo wykonuje się go pod koniec ciąży, a wcześniej – tylko na wyraźne wskazanie lekarza, na przykład, gdy mama słabiej lub silniej niż dotychczas odczuwa ruchy dziecka i trzeba sprawdzić, czy na pewno wszystko z nim w porządku.  

KTG sprawdza bowiem różne parametry rozwijającego się maluszka, w tym liczbę jego ruchów. Badanie trwa ok. 20-30 minut. Warto wiedzieć, że jego pozytywny wynik jest prawie zawsze wiarygodny, natomiast nieprawidłowy nie zawsze zwiastuje coś złego, bo może być zafałszowany przez różne czynniki – na przykład gorączkę u mamy, palenie przez nią papierosów, niektóre zażywane leki czy… drzemkę dziecka.  

Ruchy dziecka – dlaczego trzeba je liczyć?

Pamiętaj, że ruchy dziecka w brzuchu są również oznaką prawidłowego rozwoju ciąży. Dlatego nie zdziw się, jeśli Twój lekarz prowadzący zleci Ci dokładne monitorowanie tych ruchów i zapisywanie wyników. Od 33. tygodnia ciąży liczenie ruchów dziecka jest obowiązkowe u wszystkich kobiet w ciąży i pozwala po prostu upewnić się, że wszystko jest z nim w porządku.

Jak zatem liczyć ruchy dziecka? Jest kilka sprawdzonych metod. Według metody 3x60, obserwacje należy prowadzić trzy razy dziennie przez 60 minut, o stałej porze, około dwie godziny po posiłku (tak, aby praca układu pokarmowego nie fałszowała wyników). Jeśli możesz, połóż się na lewym boku i zrelaksuj się. Przez godzinę powinnaś odczuć co najmniej trzy wyraźne ruchy dziecka, a w ciągu 12 godzin powinno być ich dziesięć. Pamiętaj, że dziecko może również w tym czasie spać, więc jego ruchy nie muszą być od razu wyczuwalne. Jeśli znasz „rytm ruchów” swojego dziecka – czyli czas, kiedy jest najbardziej aktywne (np. niektóre dzieci zaczynają się poruszać, kiedy mama kładzie się spać) – licz ruchy właśnie w takich chwilach. Gdy maluszek w Twoim brzuchu porusza się nienaturalnie i gwałtowne lub w ogóle – zgłoś się do lekarza.

Liczenie ruchów dziecka metodą Cardiff

Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, bardzo wielu mamom od 30. tygodnia ciąży sugeruje się, by monitorowały ruchy dziecka zgodnie z metodą Cardiff. Polega ona na tym, by każdego dnia między 9.00 a 21.00 zwracać uwagę na to, jak i czy maluszek się porusza, i odnotować 10 takich zdarzeń. Kiedy to się wydarzy, można skończyć obserwację na dany dzień i powrócić do niej kolejnego. Jeśli w ciągu wyznaczonych 12 godzin nie uda się odczuć 10 ruchów, mama powinna przeprowadzić liczenie kolejnego dnia i jeśli sytuacja się nie zmieni – koniecznie skontaktować z lekarzem prowadzącym ciążę.  

Karta ruchów płodu Cardiff – jak wypełniać?

Czasami mamy prosi się, aby swoje obserwacje zaznaczały na specjalnej karcie ruchów płodu. Przedstawia ona wykres, na którym oś pozioma wyznacza kolejne dni ciąży (podzielone na tygodnie), a pionowa – kolejne półgodziny. Na wykresie zaznacza się, o której nastąpił 10. ruch danego dnia.

Ruchy dziecka przed porodem

Maluszek z tygodnia na tydzień staje się coraz większy, rośnie i przybiera na wadze, ma więc mniej miejsca w brzuchu mamy na to, by swobodnie się poruszać. Przed samym porodem ruchy dziecka mogą być dużo słabiej odczuwalne i wydawać się mniej gwałtowne, trudniej jest zaobserwować kopiącą nóżkę czy wypchnięty łokieć. To normalne i nie powinno Cię stresować. Delikatniejsze, ale wciąż odczuwalne ruchy są sygnałem, że rozwiązanie zbliża się wielkimi krokami.  Jeśli jednak w ostatnich dniach przed porodem aktywność szkraba wezbrała na sile albo stała się zupełnie nieodczuwalna, warto skonsultować to z lekarzem. Nie musi być to objaw niczego złego – może po prostu maluszek w ten sposób przygotowuje się do przyjścia na świat – ale lepiej dmuchać na zimne. 

Pierwsze wyczuwalne ruchy dziecka to bardzo wzruszający moment dla każdej mamy. Z czasem poznasz rozkład dnia dziecka, będziesz wiedziała, co je pobudza, a co uspokaja. Taka wiedza pomoże Ci kontrolować, czy wszystko jest w porządku, a w razie potrzeby będziesz mogła reagować, gdy tylko zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości.

 Pytania i odpowiedzi

1. Kiedy czuć ruchy dziecka?

Pierwsze ruchy dziecka mają miejsce już ok. 8.–10. tygodnia życia, ale nie są one jeszcze wyczuwalne dla matki. Nie istnieje ustalony termin, w którym kobieta ciężarna powinna zarejestrować kopnięcia rozwijającego się płodu. Poprzedzają je zwykle delikatniejsze pierwsze ruchy dziecka – odczuwane jako ciche bulgotanie lub łaskotanie w brzuchu. Zazwyczaj pojawiają się one między 18. a 22. tygodniem ciąży. Jednak może się to zacząć jeszcze później. Niektóre ciężarne zaczynają czuć ruchy dziecka dopiero w 23. tygodniu ciąży – i nie stanowi to powodu do obaw.

2. Jak pobudzić ruchy dziecka w brzuchu?

Zasadniczo nie trzeba pobudzać ruchów dziecka w brzuchu. To, że zaczyna ono wymachiwać kończynami, stanowi naturalny etap rozwoju płodu i przychodzi samoistnie. Jeśli jednak kobieta chce rozruszać dziecko w brzuchu, może spróbować je zachęcić do intensywniejszej gimnastyki. Jedną z metod jest wypicie szklanki mleka i zjedzenie zdrowej słodkiej przekąski (owoce suszone, kostka ciemnej czekolady), a następnie ułożenie się w wygodnej pozycji na lewym boku. Warto też wiedzieć, że większa ochota na harce nachodzi dziecko wieczorem – gdy matka udaje się na relaksujący odpoczynek. Należy jednak pamiętać, że częstość i intensywność ruchów dziecka to sprawa bardzo indywidualna.

3. Czy pierwsze ruchy dziecka czuć codziennie?

Dziecko, które jest już zdolne do wykonywania ruchów, będzie to robić codziennie – jednak kobieta nie zawsze to wyczuwa, szczególnie gdy nie umie jeszcze dobrze ich rozpoznawać. Kiedy kopniaki w brzuchu staną się bardzo wyraźne i intensywne (najbardziej aktywny jest płód w 7.–8. miesiącu), zazwyczaj ciężarna czuje je każdego dnia. Przyjmuje się, że w 8. miesiącu ciąży należy już liczyć ruchy dziecka – powinno ich być przynajmniej 10 na godzinę.

4. Jak rozpoznać pierwsze ruchy dziecka?

Odczuwanie pierwszych ruchów dziecka to sprawa bardzo indywidualna. Zazwyczaj przejawiają się początkowo jako uczucie delikatnego „przelewania się” w brzuchu, bulgotania czy łaskotania. Wiele kobiet twierdzi, że przypominają one nieco uczucie związane z perystaltyką jelit. Ruchy dziecka zazwyczaj przybierają na sile wtedy, gdy mama leży i odpoczywa, zwłaszcza wieczorem. Kiedy stają się już intensywniejsze, mają formę bardziej zdecydowanych kopniaków czy „rozpychania się” w brzuchu. W zaawansowanej ciąży stają się widoczne także na zewnątrz.

5. Kiedy widać ruchy dziecka na zewnątrz?

Najintensywniejsze ruchy dziecka obserwuje się zwykle w 7.–8. miesiącu ciąży. Gdy płód wykonuje silne kopniaki czy rozpycha się w macicy rączkami, można to zobaczyć także na zewnątrz. Brzuch wówczas faluje lub uwypukla się pod wpływem ruchów dziecka. Można je też wyczuć poprzez przyłożenie dłoni w okolicy pępka ciężarnej.

6. Gdzie czuć pierwsze ruchy dziecka?

Pierwsze ruchy dziecka zazwyczaj są odczuwane pośrodku brzucha, na wysokości pępka. Czasem jednak pojawiają się one także nieco niżej, w podbrzuszu. Ciężarna kobieta może początkowo mylić te pierwsze, delikatne symptomy aktywności dziecka z dolegliwościami gastrycznymi – przybierają one bowiem formę „bulgotania” na poziomie jelit.

7. Jak odróżnić ruchy dziecka od skurczy? 

Czasem trudno jest stwierdzić, czy odczuwasz ruchy dziecka czy skurcze. W takim przypadku połóż rękę na macicy. Jeśli w trakcie skurczu twardnieje tylko w jednym miejscu, możesz założyć, że przyczyną są ruchy maluszka. Jeśli cała jest twarda – przyczyną są skurcze.