Laktoza w mleku

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, by niemowlęta przez minimum pierwsze 6 miesięcy swojego życia były karmione mlekiem mamy. Jego wartość odżywcza jest idealnie dopasowana do potrzeb maluszków, aby mogły prawidłowo rosnąć i się rozwijać. Jednym ze składników pokarmu kobiecego jest cenny cukier – laktoza.

Czym jest laktoza?

Laktoza stanowi – zaraz po wodzie – główny składnik mleka kobiecego. Należy do węglowodanów – jest dwucukrem zbudowanym z dwóch cząsteczek cukrów prostych: glukozy i z galaktozy. Z uwagi na swoje występowanie potocznie określa się ją mianem „cukru mlecznego”. To właśnie ona odpowiada za słodki smak mleka, który maluszki tak lubią. Laktoza jest obecna w mleku wytwarzanym przez samice wszystkich ssaków, w tym przez kobiety. W pokarmie kobiecym występuje w dużej ilości – na poziomie około 7 g na 100 ml mleka. Warto też wspomnieć, że jej zawartość w mleku krowim jest znacznie niższa w porównaniu z mlekiem kobiecym.

Działanie laktozy

Wysoka zawartość laktozy w mleku kobiecym nie jest przypadkowa – wiąże się to z niesłychanie intensywnym wzrostem i rozwojem maluszka w pierwszym roku życia. To właśnie ten cukier wraz z tłuszczami stanowi źródło energii dla niemowlaka. Zaspokaja jego zapotrzebowanie energetyczne aż w około 40%! Aby laktoza została przyswojona i wykorzystana jako źródło energii, musi ulec w jelicie rozkładowi z udziałem enzymu zwanego laktazą. Organizm większości maluszków – pomimo swej niedojrzałości na wczesnym etapie życia – jest przygotowany do trawienia laktozy już od momentu narodzin. Warto zauważyć, że aktywność laktazy w organizmie dziecka w czasie pierwszych dni po porodzie jest bardzo wysoka. Dzieje się tak dlatego, że na pierwszym etapie życia jedynym jego pokarmem jest mleko. W niektórych dzieci wraz z wiekiem może zmniejszać się aktywność tego enzymu. Ale nie musi to też dawać objawów ze strony przewodu pokarmowego.

Jakie jeszcze działanie ma laktoza? Wspiera ona wchłanianie m.in. wapnia, co jest niezwykle ważne szczególnie na pierwszym etapie życia, gdy ma miejsce intensywny rozwój kości dziecka. Dodatkowo galaktoza, powstająca w organizmie maluszka właśnie z laktozy, ma ogromne znaczenie w produkcji tzw. galaktolipidów. Są to związki niezbędne do rozwoju ośrodkowego układu nerwowego dziecka.

Część laktozy ulega także przekształceniu do laktulozy. To związek, który trawiony jest w dużej mierze dopiero w jelicie grubym dziecka – przy udziale obecnych tam specyficznych bakterii. Dzięki temu laktuloza wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, zakwasza treść jelitową i zmiękcza stolce – co przekłada się też na prawidłowy rytm wypróżnień. Dodatkowo jest to naturalny prebiotyk. Oznacza to, że jest ona pokarmem dla obecnych w jelicie dziecka „dobrych” bakterii, nazywanych probiotycznymi – które korzystnie wpływają na zdrowie maluszka.

Laktoza w mleku modyfikowanym

Jeżeli z jakichś przyczyn nie możesz karmić piersią, nie martw się o to, że nie będziesz mogła dostarczyć maluszkowi laktozy. W takiej sytuacji skonsultuj się z lekarzem pediatrą, który pomoże Ci w wyborze odpowiedniego mleka modyfikowanego dla Twojego dziecka. Ważne jest to, aby jego skład możliwie jak najbardziej przypominał mleko matki.

Oczywiście może też się zdarzyć, że u niemowlaka pojawią się objawy nietolerancji laktozy. Jeśli lekarz pediatra postawi taką diagnozę, prawdopodobnie zaleci ograniczenie produktów spożywczych zawierających laktozę lub stosowanie preparatów zawierających enzym trawienny laktazę. W przypadku maluszków, które nie są już karmione mlekiem mamy, specjalista może zalecić specjalny preparat mleko bez laktozy. Powinien być on stosowany pod kontrolą lekarza. Pamiętaj jednak, aby bez wyraźnych wskazań medycznych nie eliminować laktozy z diety maluszka. Wspiera przecież prawidłowy wzrost i zdrowy rozwój dziecka w tym tak intensywnym okresie jego życia!

Pytania i odpowiedzi

1. Co to jest laktoza?
Laktoza to jeden z najważniejszych składników pokarmu samic wszystkich ssaków – w tym mleka kobiecego. Jest dwucukrem zbudowanym z dwóch cząsteczek cukrów prostych: glukozy i z galaktozy. Laktoza odpowiada za słodkawy smak mleka, jest źródłem energii, wspomaga wchłanianie wapnia, wspiera odporność, przyczynia się do rozwoju układu nerwowego i wpływa na prawidłowe działanie układu pokarmowego.

2. Co to jest laktoza jednowodna?
Laktoza jednowodna to związek organiczny występujący w mleku ssaków, tzw. cukier mleczny. 

3. Na co szkodzi laktoza?
Laktoza sama w sobie nie jest szkodliwa. Wspiera prawidłowy wzrost i rozwój niemowlęcia i zaspokaja jego zapotrzebowanie energetyczne aż w około 40%. Muszą jej unikać jedynie osoby ze stwierdzoną przez lekarza nietolerancją tego cukru. W ich wypadku spożycie laktozy może bowiem skutkować dolegliwościami ze strony układu pokarmowego.

4. W czym jest laktoza?
Laktoza jest składnikiem pokarmu samic wszystkich ssaków, w tym mleka kobiecego. Występuje również w produktach mlecznych, takich jak maślanka, sery, masło, budyń, lody itd., oraz znajduje się w mleku modyfikowanym dla niemowląt.