Jak widzi noworodek i niemowlę?

Czego dowiesz się z artykułu? 

• Czy noworodek widzi od razu po urodzeniu?
• Od kiedy noworodek widzi kolory?
• Jak wygląda rozwój wzroku niemowlaka?
• W jaki sposób możesz wspierać rozwój wzroku u dziecka?

Zmysł wzroku u noworodka i niemowlaka w pierwszych miesiącach życia nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Po przyjściu na świat szkrab reaguje jedynie na światło. Szacuje się nawet, że jakość widzenia może być około 30 razy słabsza niż u dorosłego. Dziecko nie potrafi jeszcze rozróżniać kształtów czy kolorów i dopiero z czasem jego wzrok się wyostrzy. W naszym artykule wyjaśniamy, jak widzi dziecko po urodzeniu, w jaki sposób przebiega rozwój wzroku u niemowląt i jak można wspierać ten proces.

Co widzi noworodek?

Zmysł wzroku zaczyna się kształtować, kiedy dziecko jest jeszcze w brzuchy mamy. Zawiązki oczu powstają w 7. tygodniu ciąży. Na początku są one umiejscowione z boku głowy, a wraz z rozwojem zarodka zaczynają się przesuwać ku przodowi. Maluszek w łonie mamy początkowo ma je zamknięte i reaguje jedynie na światło, które może go razić i drażnić, co czasami udaje się dostrzec np. podczas badania USG w połowie ciąży. Dziecko otwiera oczy dopiero mniej więcej około 26 tygodnia, kiedy już wykształci się siatkówka. Wtedy też ruchy gałek stają się bardziej skoordynowane, co jednak nie oznacza, że zmysł widzenia jest już w pełni rozwinięty. Na ten moment trzeba jeszcze poczekać.

Specjaliści w dziedzinie okulistyki już dawno udowodnili, że po przyjściu na świat dziecko widzi jedynie przedmioty, które znajdują się w odległości 20-30 cm od jego oczu. To, co znajduje się dalej, jest bardzo zamglone i niewyraźne, a obraz wydaje się zupełnie płaski. Oprócz tego dziecko nie umie jeszcze rozróżnić, co jest blisko, a co nie. Widzi, że coś się wokół niego porusza, ale rozpoznawania odległości nauczy się dopiero w kolejnych miesiącach życia. Maluszek, tak samo jak w życiu płodowym, reaguje na zmianę natężenia światła. Mruży oczy, kiedy jest mocne słońce lub gdy zapalisz w nocy np. lampkę. W odróżnieniu od osoby dorosłej widzi lepiej to, co znajduje się na obrzeżach pola widzenia. Jest to tzw. widzenie peryferyjne.

Kiedy dziecko widzi kolory?

Zastanawiasz się, jakie kolory widzi noworodek? Po narodzinach świat jawi mu się w biało-czarnych kolorach, bowiem malutkie dziecko nie potrafi jeszcze odróżniać barw. Rozpoznaje jedynie odcienie szarości. A kiedy noworodki zaczynają widzieć inne kolory? Pierwsze barwy szkrab zobaczy dopiero po kilku tygodniach życia. Najpierw zacznie dostrzegać odcień czerwony, a dopiero w okresie niemowlęcym także zielony, żółty i niebieski. To m.in. właśnie dlatego zabawki dla niemowląt są w jaskrawych kolorach, które potrafią przykuć uwagę dziecka i stymulować jego wzrok do dalszego rozwoju.

Etapy rozwoju wzroku dziecka

Kiedy dziecko już zakończy okres noworodkowy i rozpocznie 2. miesiąc życia, jego wzrok ulega poprawie. Maluszek zaczyna widzieć przedmioty z odległości około 60 cm i wodzi wzrokiem np. za zabawką zawieszoną nad łóżeczkiem lub na pałąku w wózku. To także moment, kiedy dziecko zaczyna widzieć rodziców. Może już bowiem rozpoznać ich rysy twarzy i nawiązywać z nimi kontakt wzrokowy. Z kolei w 3. miesiącu niemowlę potrafi już widzieć trójwymiarowo, więc obraz przestaje być płaski. Zaczyna również kształtować się koordynacja ręka-oko, dzięki której szkrab wie, że po zabawkę trzeba sięgnąć rączkami. Maluszek potrafi też obserwować ruch przedmiotów bez obracania główki.

W około 4. miesiącu obraz nareszcie się wyostrza. To oznacza, że świat nie wygląda już tak, jakby był za mleczną szybą. Niemowlę staje się też coraz bardziej spostrzegawcze. W kolejnych miesiącach widzi wiele szczegółów dookoła (w tym np. swoje nóżki, którymi chętnie się bawi) i jest bardzo zainteresowane otoczeniem. Rozwój wzroku cały czas trwa. Zanim niemowlę skończy roczek, zacznie dostrzegać głębię ostrości i przedmioty, które są od niego oddalone. Z zaciekawieniem zacznie oglądać książeczki, które mają całą paletę barw, wiele kształtów i przeróżnych detali. Po pierwszych urodzinach jego jakość widzenia będzie już bardzo zbliżona do tego, jak widzi dorosły.

Jak wspierać rozwój wzroku u dziecka?

Na początku stymuluj wzrok maluszka książeczkami i kartami kontrastowymi w biało-czarnych barwach. Najlepiej, aby miały duże wzory (np. pasy czy kropki). Gdy maluszek zacznie dostrzegać inne kolory, postaw na maty pobudzające jednocześnie kilka zmysłów i edukacyjne zabawki. Te ostatnie możesz powiesić nad główką dziecka, ale także pokazywać mu je, gdy np. leży na brzuszku lub na pleckach. Dzięki nim niemowlę będzie w trakcie zabawy ćwiczyło rozpoznawanie odległości i różne perspektywy widzenia.

Po pierwszym półroczu życia warto zaproponować małemu odkrywcy zabawki manipulacyjne, czyli takie, z pomocą których szkrab będzie doskonalić koordynację wzrokowo-ruchową, ostrzenie obrazu i dostrzeganie szczegółów. Może to być np. sorter albo tablica, na której są różne przełączniki, sprężynki, paski z zatrzaskami albo rzepami itp. Obserwowanie rozwoju dziecka i tego, jak doskonali nowe umiejętności i staje się coraz bardziej ciekawe świata, sprawi Ci ogromną radość!