Zabawki Montessori

O czym przeczytasz w artykule:

• Zabawki Montessori – jakie założenia powinny spełniać?
• Zabawki Montessori dla niemowląt, roczniaka i starszych dzieci
• Pomoce edukacyjne Montessori – zrób to sam!

Na czym polega metoda Montessori?

Metoda Montessori to coraz popularniejszy nurt wychowania. Polega na tym, by pozwalać dziecku odkrywać świat na własną rękę. Rodzic czy opiekun ma mu w tej wędrówce towarzyszyć, ale nie przewodzić. W rozwoju mogą pomagać pomoce Montessori, czyli różnego rodzaju proste zabawki czy przedmioty.

Zabawki Montessori – jakie założenia powinny spełniać?

Dzieci wielu rzeczy mogą nauczyć się przy okazji zabawy – nie potrzebują specjalnych lekcji, zajęć dodatkowych czy korepetycji. Aby ćwiczyć w najmłodszych kreatywność, motorykę, a także podstawowe umiejętności, warto zadbać o to, by przedmioty, którymi się bawią, wpływały pozytywnie na ich rozwój.

Zgodnie z tym edukacyjne pomoce Montessori mają następujące cechy:

• Kontrola błędu – zabawki są zbudowane w taki sposób, aby dziecko samo mogło sprawdzić, gdzie popełniło błąd, naprawić go, a w ten sposób ćwiczyć spostrzegawczość czy dokładność. Na przykład kolorowe cylindry Montessori to różnej wielkości walce, które wkłada się w odpowiednie dziury. Jeśli szkrab włoży walec w za mały lub za duży otwór, zauważy swój błąd i będzie mógł go naprawić.
• Izolacja zmysłu – konkretna pomoc edukacyjna skupia się tylko na jednym zmyśle. Popularną zabawką są w tym przypadku puszki szmerowe Montessori, które ćwiczą słuch – dzieci muszą połączyć w pary pudełka, które wydają dźwięk o takim samym natężeniu.
• Izolacja cechy – poszczególne elementy zabawki Montessori różnią się tylko jedną cechą po to, aby dziecko szybko nauczyło się ją rozpoznawać. W przypadku np. różowej wieży cechą wyróżniającą będzie rozmiar: wszystkie fragmenty budowli mają ten sam kolor, taką samą strukturę i kształt, różnią się tylko wielkością.
• Stopniowanie trudności – za pomocą jednej zabawki można rozwijać daną umiejętność na podstawowym i bardziej zaawansowanym poziomie, np. zaczynając od mniejszej liczby klocków i stopniowo dokładając więcej.
• Osiąganie celów bezpośrednich i pośrednich – każda pomoc Montessori służy do ćwiczenia określonej umiejętności (to cel bezpośredni). Przy okazji spełnia też szereg celów pośrednich np. kolorowe cylindry są zaprojektowane w ten sposób, by ćwiczyć u dziecka uchwyt przydatny w nauce pisania.

Zabawki Montessori – o czym pamiętać przy wyborze?

Jeśli planujesz kupić dziecku pomoce Montessori, zwróć uwagę na to, aby faktycznie spełniały one założenia wymienione wyżej. Pamiętaj też, że w tym nurcie wyjątkowo ważne są także estetyka i wykonanie. Zabawki powinny być trwałe i ładne – dlatego zazwyczaj wykonane są z drewna, a nie plastiku, pomalowane na stonowane kolory lub utrzymane w naturalnej barwie materiału. Zwykle mają prostą budowę – składają się zaledwie z kilku elementów, a nieskomplikowany sposób działania zachęca maluszka do eksperymentów.

Montessori zrobiło się w ostatnich latach bardzo popularne i wielu sprzedawców bazuje na tym trendzie, podpisując jako zabawki Montessori przedmioty niskiej jakości, wyprodukowane z tworzyw sztucznych czy wzbogacone o elementy interaktywne. Dlatego warto być czujnym i nie dać się zmanipulować.

Jakie są popularne zabawki Montessori?

Bardzo możliwe, że Twój maluszek ma w swoim pokoju pomoce Montessori lub bawi się nimi w żłóbku czy przedszkolu. Wiele z nich jest bowiem bardzo popularnymi zabawkami, które łatwo kupić i które dzieci bardzo lubią.

Przykładowe popularne zabawki Montessori to: 

• tablice manipulacyjne, za pomocą których dziecko może ćwiczyć motorykę i zdolności psychosomatyczne,
• mobile, czyli karuzele i zawieszki do wózka albo łóżeczka,
• sortery – czyli pojemniki z otworami w różnych kształtach, do których wkłada się odpowiednie klocki,
• wszelkie przekładanki, labirynty i puzzle,
• drewniane klocki i układanki,
• wieże tematyczne.

Zabawki Montessori dla niemowląt, roczniaka i starszych dzieci

Pomocy Montessori jest naprawdę dużo. Powstaje coraz więcej zabawek, które bawiąc, uczą, moda na drewniane stylowe przedmioty zatacza coraz szersze kręgi, a coraz więcej rodziców dowiaduje się o tej metodzie i wprowadza jej elementy do swojego domu. Jeśli chcesz dołączyć do tej grupy, możesz wyposażyć pokój maluszka w zabawki Montessori dopasowane do jego wieku.

Zabawki Montessori dla niemowląt

Niemowlęta nie mają jeszcze dobrze wykształconego wzroku – początkowo ich pole widzenia jest zawężone, a one same rozróżniają tylko czerń i biel. Stopniowo dochodzą do tego kolejne kolory. Dlatego zabawki Montessori dla niemowląt powinny należeć do działu tzw. zabawek kontrastowych. Świetnie sprawdzą się tutaj mobile, czyli karuzele, które możesz powiesić na przykład nad łóżeczkiem. Maluszki, obserwując je, ćwiczą ruch gałek ocznych, głębię ostrości, koordynację ustawienia głowy, a do tego wszystkiego uspokajają się i wyciszają. Do symulowania wzroku świetnie nadają się też kontrastowe karty Montessori z obrazkami (można je kupić w formie książeczki lub wydrukować samemu). Troszkę starsze niemowlęta zaczynają sięgać po przedmioty i ćwiczyć koordynację ręka-oko. Tu sprawdzą się gryzaki, przytulanki czy piłeczki, które można przekładać z ręki do ręki.

Zabawki Montessori dla roczniaka

Dla rocznego dziecka świetnie będą wszelkiego rodzaju układanki Montessori. Warto zaczynać od 2-3 puzzli, a stopniowo dokładać więcej. Dzięki temu, że poszczególne kawałki mają duże zaokrąglone uchwyty, maluszkowi łatwiej jest je złapać i ćwiczyć tzw. chwyt pęsetowy, który wykorzystuje się podczas pisania. Roczniak z pewnością doceni także sorter, do którego będzie musiał wkładać określone kształty, i kulodrom Montessori, czyli drewniany tor, po którym turla się kulkę. Warto też zacząć angażować pociechę w codzienne sprawy. Nie musisz kupować specjalnej zabawkowej kuchni dla dzieci. Montessori radzi, by wyposażyć się zamiast tego w tzw. kitchen helper i pozwolić maluszkowi towarzyszyć rodzicom przy przygotowywaniu posiłków: mieszanie, przesypywanie produktów, wrzucanie ich do miski – to wszystko ćwiczy motorykę, a przy tym jest bardzo interesujące.

Zabawki Montessori dla 2 latka

Zabawki Montessori dla dwulatka to np. jedna z najsłynniejszych pomocy, czyli różowa wieża: zestaw klocków w różowym kolorze i różnych rozmiarach, ale takim samym kształcie, które ustawione jeden na drugim tworzą wieżę. Za jej pomocą dziecko zapoznaje się z terminami: wielkość, porównywanie czy stopniowanie. W tym wieku świetnie sprawdzają się też puzzle, a także akcesoria do prac plastycznych. Oprócz kredek, mazaków i farb dobrym zakupem będzie sorter na kredki, który pomoże szkrabowi utrzymać porządek w przyborach plastycznych, a przy tym – ćwiczyć rączki.

Zabawki Montessori dla starszaków

Także dla starszych dzieci znajdziesz w sklepach rozmaite pomoce. Warto postawić na przykład na puzzle Montessori poziomem trudności dopasowane do wieku i umiejętności, książeczki, układanki czy zabawki magnetyczne. Nadal świetnym wyborem będą przybory plastyczne, a także bardziej skomplikowane zabawki, takie jak gry logiczne, łamigłówki czy rozmaite przeplatanki.

Przestrzeń dla dziecka z zabawkami Montessori

Im starsze dziecko, tym więcej czasu spędza samodzielnie. Jeśli jesteś rodzicem trzy- czy czterolatka, rozważ więc wyposażenie jego pokoju w odpowiednie mebelki. Wszystkie szafeczki i dekoracje powinno się zamontować na wysokości szkraba, aby bez problemu mógł do nich sięgać. Książeczki warto ułożyć na specjalnej biblioteczce, okładkami na widoku, aby mały czytelnik problemu mógł sięgnąć po tę, na którą w danej chwili ma ochotę.

Jednym z najpopularniejszych i najbardziej uniwersalnych sprzętów jest bujak Montessori, który może służyć do odpoczynku, huśtania się i ćwiczenia równowagi, ale może też zmienić się w element budowli czy bazy, jakie kochają budować najmłodsi.

Montessori kładzie nacisk na to, by dziecko spędzało czas nie przy biurku, ale tak jak lubi – na przykład na klęczkach czy w siadzie skrzyżnym, dlatego do siedzenia na ziemi świetnie sprawdzi się dywanik.. Aby nie rozpraszał dziecka, powinien być w neutralnym kolorze i wykonany z naturalnych materiałów.

Pomoce edukacyjne Montessori – zrób to sam!

Zabawki wykonane w duchu Montessori można bez problemu kupić w internecie i stacjonarnych sklepach dla najmłodszych. Warto jednak pamiętać, że ta metoda pedagogiczna powstała, by wspierać najuboższych, a większość z pomocy edukacyjnych nie ma skomplikowanych mechanizmów, dlatego z powodzeniem możesz wykonać je samodzielnie. Poniżej przedstawiamy kilka inspiracji.

1. Tablica Montessori – to popularny przedmiot, który ma ćwiczyć motorykę małą, myślenie przyczynowo-skutkowe i konkretne umiejętności dziecka. Do dużej płyty (np. ze sklejki) możesz przyczepić różne elementy: mechanizm starego zegara, włącznik światła, skuwkę do drzwi, haftki ze sznurkiem, które mają pomóc w nauce wiązania butów itp. Taką tablicę możesz oczywiście spersonalizować, malując ją na różne kolory, pisząc na niej imię dziecka czy nawiązując do ulubionych bajek albo zwierzątek.
2. Kuchnia błotna Montessori – to propozycja dla osób, które mają ogród. Do wykonania miejsca, w którym dziecko będzie mogło się bawić w kuchnię z pomocą tego, co znajdzie na dworze, najlepiej sprawdzi się kilka europalet, z których powstanie coś na kształt kredensu. Na haczykach można zawiesić różne naczynia, w blacie umieścić miskę służącą za zlew, a bieżącą wodę wyczarować za pomocą baniaczka z kranikiem. Następny krok to pozwolić najmłodszym przygotowywać błotne kotlety, zupy czy koktajle.
3. Puszki szmerowe Montessori – tę popularną pomoc edukacyjną wyostrzającą słuch można zrobić samodzielnie np. z rolek po papierze toaletowym, pudełkach po lekach albo – w bardziej estetycznej wersji – pudełek drewnianych oraz taśmy w dwóch różnych kolorach (niebieskim i czerwonym). Do każdej pary pudełek trzeba wrzucić taką samą ilość mąki, kaszy czy ryżu, a następnie zakleić jedno pudełko czerwoną, a drugie niebieską taśmą. Optymalnie jest, gdy takich par jest sześć, a w każdej inna ilość ziarenek. Zadaniem maluszka jest rozpoznanie, które pudełka wydają ten sam dźwięk.

Pomysłów na zabawy w stylu Montessori jest bardzo dużo. Warto po nie sięgnąć i sprawdzić, które pomoce edukacyjne sprawdzają się w Waszym domu, a które nie. Być może odkryjecie nową przestrzeń do wspólnych eksperymentów!

   Pytania i odpowiedzi 

1. Czy zabawki Montessori są bezpieczne?

Zabawki Montessori wykonywane są zazwyczaj z drewna, który jest naturalnym i bezpiecznym materiałem. Podczas zakupu zwróć uwagę, czy wybrany przez Ciebie produkt ma oznaczenie CE (Conformité Européenne), które świadczy o tym, że została dopuszczony do obrotu w Unii Europejskiej. Jeśli zabawka została pomalowana farbami, także powinna mieć odpowiednie certyfikaty (TUV, GS).

2. Od kiedy dziecko powinno bawić się zabawkami Montessori?

Nie ma dolnej granicy. W sklepach znajdziesz zabawki Montessori przeznaczone nawet dla niemowląt.

3. Ile czasu powinno się bawić dziecko zabawkami Montessori?

Nie ma granicy dotyczącej tego, jak długo dzieci mogą bawić się zabawkami Montessori. Pomoce edukacyjne nie mają w sobie żadnych części elektronicznych ani ekranów, dlatego nie ma przeciwwskazań do używania ich tak długo, jak dziecko ma ochotę.