10 zdrowych nawyków na dalszą drogę
Niektóre z opisanych nawyków wdrożyliście już na etapie niemowlęcym (zabawy na brzuszku czy częste karmienia nocne) i pewnie weszły Wam w krew, podczas gdy inne warto dalej szlifować z 18-24 miesięcznym maluchem. A jeśli myślisz o kolejnym dziecku lub jesteś już w ciąży, z pewnością warto odświeżyć sobie wiedzę na temat wszystkich zwyczajów dobrych dla dziecka i jego rodziców.
1. Karmienie piersią
Co już wiesz: Mleko kobiece to „superpokarm” dla Twojego malucha. Jest bogate w wartości odżywcze oraz zmienia się i dostosowuje do etapu rozwoju malucha. W każdym momencie w ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia dostarcza dziecku energii i składników odżywczych, jakich potrzebuje. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje wyłączne karmienie mlekiem mamy przez pierwsze pół roku życia dziecka, a następnie rozszerzanie diety przy utrzymaniu karmienia piersią do drugich urodzin dziecka.
Oby tak dalej: Dalsze karmienie piersią buduje wyjątkową więź między mamą a maluszkiem i wspiera jego zdrowy rozwój. Świetnie chroni przed typowymi infekcjami wieku dziecięcego i może przynosić szereg długoterminowych korzyści zdrowotnych, np. obniża ryzyko otyłości w wieku przedszkolnym, jak i w późniejszych latach życia. Jeśli karmienie piersią nadal sprawdza się w Waszym przypadku, nie ma powodów, by z niego rezygnować – możecie dalej czerpać korzyści z tego wyjątkowego doświadczenia.
2. Aktywność fizyczna na co dzień
Co już wiesz: Przyzwyczajanie maluszka do aktywnego trybu życia zaczyna się niemal zaraz po urodzeniu! Zacznij od krótkich sesji na brzuszku , podczas których maluszek uczy się leżenia w tej pozycji i próbuje podnosić główkę. Pod koniec drugiego miesiąca życia niemowlę może spędzać na brzuszku w sumie już nawet do godziny (oczywiście nie jednorazowo). W niektórych krajach funkcjonują wytyczne dotyczące tego, ile aktywności fizycznej potrzebują niemowlęta i małe dzieci. W wieku sześciu miesięcy maluch powinien być aktywny przez co najmniej 90 minut dziennie. W tym czasie może ćwiczyć siedzenie, które wzmacnia mięśnie brzucha, np. bawiąc się klockami, lub wykonywać ćwiczenia, które rozwijają mięśnie nóg, np. kiedy bujasz dziecko na swoich kolanach. W 2. roku życia czas aktywności wydłuża się do trzech godzin dziennie. W tym czasie maluch może uczestniczyć w zorganizowanej zabawie prowadzonej przez dorosłego lub swobodnie bawić się bez pomocy.
Oby tak dalej: Zachęcanie malucha do aktywności w tym wieku buduje siłę i rozwija umiejętności motoryczne, a także pomaga kształtować zdrowe nawyki na przyszłość.
3. Tyle snu, ile potrzebuje maluch
Co już wiesz: Nocne pobudki noworodków to nic nadzwyczajnego, ponieważ małe brzuszki trzeba często napełniać. Zaleca się, by noworodki przesypiały w sumie 14-17 godzin na dobę (z uwzględnieniem drzemek). W trzecim miesiącu życia wiele dzieci jest w stanie przespać bez pobudek 5 godzin. Maluchom w wieku 4-11 miesięcy zaleca się spać w sumie 12-15 godzin na dobę, a niektóre półroczne niemowlaki przesypiają już całe noce. Odkładaj malucha do łóżeczka, kiedy jest senny, ale jeszcze nie śpi, żeby już teraz uczyć go samodzielnego zasypiania.
Oby tak dalej: Twój maluch potrzebuje wystarczająco dużo snu, by zdrowo rosnąć i się rozwijać. Eksperci rekomendują, by między w drugim roku życia maluchy przesypiały 11-14 godzin na dobę. Wprowadzanie na tym etapie „nawyków na dobranoc ”, np. przestrzeganie regularnej, odpowiednio wczesnej pory spania i wieczornych rytuałów (np. kąpiel, zakładanie piżamki, mycie ząbków i czytanie bajeczki) może pomóc kształtować prawidłowe nawyki w obszarze snu na przyszłość.
4. Właściwe pokarmy w odpowiednim czasie
Co już wiesz: Oprócz mleka mamy, które dostarcza maluszkowi wielu składników odżywczych, sześciomiesięczny maluch potrzebuje też dodatkowych źródeł pokarmu. Jeśli w pierwszych tygodniach rozszerzania diety wprowadzisz różne rodzaje warzyw i owoców, a w 9.-10. miesiącu życia dziecka dasz mu posmakować pokarmów o niejednorodnej konsystencji, w przyszłości zapewne chętniej będzie akceptować je w swojej diecie.
Oby tak dalej: Jeśli podajesz dziecku zróżnicowane produkty, smaki i konsystencje, pomagasz kształtować jego kulinarne upodobania w przyszłości. Stopniowo zacznie próbować potraw, które jedzą pozostali domownicy, a rodzinne posiłki będą okazją do wspólnego odkrywania zdrowych, pysznych potraw.
5. Bezpieczne przygotowywanie posiłków
Co już wiesz: Układ odpornościowy maluszka nie jest w pełni wykształcony, więc jest on znacznie bardziej podatny na działanie substancji chemicznych czy bakterii. Dlatego też trzeba odpowiednio przechowywać produkty, starannie przygotowywać i podgrzewać posiłki, które serwujesz dziecku. Jeśli sięgasz po produkty dostępne na sklepowych półkach, uważnie czytaj ich składy, aby upewnić się, że pokarm jest dostosowany do wieku malucha.
Oby tak dalej: Warto pamiętać o podstawowych zasadach higieny, np. myciu rąk przed rozpoczęciem gotowania czy po kontakcie z surowym mięsem. W ten sposób dasz dziecku dobry przykład do naśladowania i pomożesz chronić zdrowie całej rodziny. Nadal analizuj etykiety produktów, żeby podawać maluchowi wartościową żywność.
6. Woda to podstawa
Czego się nauczyłaś: Kiedy Twoje dziecko skończy 6-8 miesięcy, możesz rozpocząć naukę picia z kubeczka. Proponuj wodę przy posiłku lub przekąsce, aby pomóc dziecku w nauce korzystania z nowego akcesorium. Pamiętaj też o nawadnianiu podczas zabawy i po jej zakończeniu, ponieważ maluch jest coraz bardziej aktywny.
Oby tak dalej: W małym brzuszku nie ma miejsca na słodzone napoje – ich picie może zwiększać ryzyko występowania próchnicy i nadwagi w późniejszych latach. Warto już teraz uczyć dziecko sięgania po wodę, dzięki czemu w przyszłości będzie właśnie nią gasić pragnienie. Dawaj dobry przykład i przy każdym posiłku pij wodę, a maluszek chętnie pójdzie w Twoje ślady.
7. Grunt to zdrowe przekąski
Co już wiesz: Dziecięcy brzuszek jest dość niewielki i dlatego maluch musi jeść częściej niż Ty. Ważne, by odpowiednio często proponować dziecku pokarmy - standardowo trzy główne posiłki i 1-2 przekąski („miniposiłki”) dziennie. W dziecięcym menu nie ma miejsca na wysokokaloryczne i małowartościowe produkty. Każdy kęs na znaczenie, więc przekąski powinny być bogate w składniki odżywcze.
Oby tak dalej: Kiedy maluch wchodzi w wiek przedszkolny, nadal jest niezwykle ruchliwy i ma mnóstwo energii! Pamiętaj, że każdy „miniposiłek” to okazja do dostarczenia ważnych witamin i składników mineralnych. Proponuj więc maluchowi różnorodne zdrowe pokarmy z każdej z pięciu grup - warzywa i owoce, produkty zbożowe, mleczne oraz mięso, ryby i inne produkty bogate w białko.
8. Karmienie responsywne to klucz do sukcesu
Co już wiesz: To, w jaki sposób karmisz swoje dziecko jest tak samo ważne jak to, co ląduje na jego talerzu. Podawaj maluszkowi różnorodne, zdrowe pokarmy i przekąski o regularnych porach, ale pozwól mu decydować, co zje i w jakich ilościach. Obserwuj, jak dziecko sygnalizuje, że jest głodne lub najedzone - jako niemowlę może się odwracać lub odsuwać łyżeczkę, a w późniejszym wieku komunikować się już z użyciem słów. Posiłki powinny być dla wszystkich domowników okazją do spędzenia wspólnie czasu, nie ma tu miejsca na wywieranie na dziecko bez presji.
Oby tak dalej: Twój maluch coraz lepiej się komunikuje i potrafi powiedzieć, kiedy jest najedzony albo prosi o dokładkę. Jeśli szanujesz sygnały dotyczące głodu i sytości, pomagasz dziecku budować zdrowe nawyki na przyszłość.
9. Nadmiary i niedobory w diecie dziecka
Co już wiesz: Twój maluch je teraz więcej pokarmów i coraz rzadziej pije mleko, więc jeśli dieta nie jest odpowiednio zbilansowana, może w niej brakować ważnych składników odżywczych. Na wczesnych etapach życia każdy kęs ma znaczenie, dlatego postaraj się, by posiłki były jak najbardziej odżywcze.
Oby tak dalej: Jeśli już dziś serwujesz maluchowi zdrowe, zbilansowane posiłki, pomagasz mu tworzyć podstawy przyszłych nawyków żywieniowych. Oznacza to przede wszystkim podawanie pokarmów, ze wszystkich grup żywności, w tym warzyw i owoców, produktów bogatych w zdrowe tłuszcze, żelazo i witaminę D. Nie ma potrzeby dodawać do nich soli i cukru.
10. Twoja dieta też powinna być bogata w substancje odżywcze!
Co już wiesz: W ciągu pięciu dni karmienia piersią spalasz tyle kalorii ile w trakcie maratonu! Dlatego teraz tak ważne jest przestrzeganie zbilansowanej, wartościowej diety, które dostarcza dodatkowych kalorii. Kiedy zaczynasz rozszerzanie diety i następnie wprowadzasz do dziecięcego menu pokarmy, które jedzą pozostali domownicy, zadbaj o to, by każdy Twój posiłek zawierał produkty ze wszystkich pięciu grup - warzywa, owoce, produkty zbożowe i mleczne oraz mięso, ryby i inne produkty bogate w białko oraz nie zapominaj o wodzie. Jeśli sama przestrzegasz zdrowych nawyków żywieniowych, dajesz maluszkowi dobry przykład do naśladowania.
Źródła
American Academy of Pediatrics. Back to sleep, tummy to play. 2011
Black MM, Aboud FE. Responsive feeding is embedded in a theoretical framework of responsive parenting. J Nutr 2011; 141(3): 490-4.
Coulthard H, Harris G, Emmett P. Delayed introduction of lumpy foods to children during the complementary feeding period affects child’s food acceptance and feeding at 7 years of age. Matern Child Nutr 2009; 5(1)75-85.
Dattilo AM Programming long-term health: Effect of parent feeding approaches on long-term diet and eating patterns. Zawarty w: Early nutrition and long-term health, mechanisms, consequences and opportunities. Ed., Saavedra and Dattilo, Elsevier, 2017: 471-95.
Duyff, RL (2017). Academy of Nutrition and Dietetics. Complete food and nutrition guide (5th ed.). Boston, MA: Houghton Mifflin Harcourt.
Grimm KA, Kim SA, Yaroch AL et al. Fruit and vegetable intake during infancy and early childhood. Pediatrics 2014; 134 Suppl 1:S63-9. doi: 10.1542/peds.2014-0646K.
Hirshkowitz M, Whiton K, Albert SM et al. National Sleep Foundation’s sleep time duration recommendations: methodology and results summary. Sleep Health 2015; 1(1):40-43.
Rada Instytutu Medycyny ds. Żywności i Żywienia 2006. Referencyjna wartość spożycia: Podstawowy przewodnik po wymaganiach żywieniowych. Zawarty w: Otten, J.J., Hellwig, J.P. & Meyers, L.D.
Washington, D.C.: Narodowa Akademia Nauk.Jequier E, Constant F. Water as an essential nutrient: the physiological basis of hydration. Eur J Clin Nutr 2010; 64(2):115-23.
Mindell JA, Williamson AA. Benefits of a bedtime routine in young children: Sleep, development, and beyond. Sleep Med Rev 2018; 40:93-108.
Nicklaus S. Complementary feeding strategies to facilitate acceptance of fruits and vegetables: A narrative review of the literature. Int J Environ Res Public Health 2016; 13(11): 1160; doi: 10.3390/ijerph13111160.
Okely AD, Ghersi D, Hesketh KD, et al. A collaborative approach to adopting/adapting guidelines – The Australian 24-hour movement guidelines for the early years (birth to 5 years): an integration of physical activity, sedentary behavior, and sleep. BMC Public Health 2017; 17(Supple 5):869. doi: 10.1186/s12889-017-4867-6.
Pan L, Li R, Park, S et al. A longitudinal analysis of sugar-sweetened beverage intake in infancy and obesity at 6 years. Pediatrics 2014; 134(Suppl 1): S29-35.
Park S, Lin M, Onufrak S, et al. Association of sugar-sweetened beverage intake during infancy with dental caries in 6-year-olds. Clin Nutr Res 2015; 4(1):9-17.
Perez-Escamilla R, Segura-Perez S, Lott M, on behalf of the RWJF HER Expert Panel on Best Practices for Promoting Healthy Nutrition, Feeding Patterns, and Weight Status for Infants and Toddlers from Birth to 24 Months. Feeding Guidelines for Infants and Young Toddlers: A Responsive Parenting Approach. Durham, NC: Healthy Eating Research, 2017.
Shelov SP & Altmann TR (Eds.). (2009). American Academy of Pediatrics. The complete and authoritative guide Caring for your baby and young child birth to age 5 (5th ed.). USA: Bantam Books.
Society of Health and Physical Educators (SHAPE). Active start: A statement of physical activity guidelines for children from birth to age 5. 2nd ed. Reston, VA: SHAPE America; 2009. Dostęp na: https://www.shapeamerica.org/standards/guidelines/activestart.aspx (dostęp w dniu 11 kwietnia 2018 r.)
Tremblay MS, Chaput J, Adamo KB, et al. Canadian 24-hour Movement Guidelines for the Early Years (0-4 years): An integration of physical activity, sedentary behaviour, and sleep. BMC Public Health 2017; 17(Suppl 5):874 doi 10.1186/s12889-017-4859-6.
Światowa Organizacja Zdrowia. Infant and young child feeding: Model chapter for textbooks for medical students and allied health professionals. Genewa, Światowa Organizacja Zdrowia, 2009.
https://www.fsis.usda.gov/wps/portal/fsis/topics/food-safety-education/get- Growth- Disorders/Pages/Growth-Charts-By-the-Numbers.aspx (dostęp w dniu 5 grudnia 2018 r.)
Dołącz do programu Nestlé Baby&me i poznaj wszystkie benefity, które dla Ciebie przygotowaliśmy.
Nestlé Baby&me umożliwia konsumentom wystawianie opinii o swoich produktach i zapewnia dostęp do wystawianych przez konsumentów opinii o swoich produktach, jednakże na ten moment Nestlé Baby&me nie może zapewnić, czy publikowane opinie pochodzą od konsumentów, którzy używali danego produktu lub go nabyli.